Wat zijn nierstenen?

Een niersteen is een kristal dat zich in de nier vormt door afvalstoffen. Nierstenen kunnen behoorlijke zeurende pijnklachten geven en ze kunnen pijnaanvallen (koliekpijnen) veroorzaken. Koliekpijn ontstaat wanneer een niersteen vanuit de nier de urineleider inschiet en daar blijft steken. Doordat de steen vastzit in de urineleider, kan de urine niet goed worden afgevoerd. Plassen is dan moeilijk en pijnlijk. De nier raakt hierdoor steeds verder gevuld met urine. Dit noemt men stuwing en dit kan veel pijn geven.

Hoe kunnen nierstenen ontstaan?

Nierstenen kunnen deels door aanleg ontstaan, maar ook door een te lage vochtinname. Verandering in het voedsel kan ook een rol spelen.

Symptomen en klachten nierstenen

Nierstenen geven niet altijd klachten. De pijn ontstaat vaak pas als een niersteen vast komt te zitten. Meestal beginnen de klachten met een vage, weinig opvallende pijn in de onderrug. Geleidelijk wordt de pijn feller en komt in steeds hevigere aanvallen, meestal aan de zijkant van de buik. De pijn trekt vaak door naar de lies, het bovenbeen of de geslachtsorganen. Tijdens een aanval is vaak extreme behoefte om te bewegen. Mensen zijn rusteloos en lopen vaak rond. Sommige mensen kruipen letterlijk over de grond van de pijn. Soms is sprake van koorts door een bijkomstige urineweginfectie. Andere mogelijke symptomen zijn misselijkheid, braken, zweten, bloed in de urine en vaker moeten plassen.

Wat is aan nierstenen te doen?

Medicijnen kunnen helpen om de pijn weg te nemen. Wat ook kan helpen zijn medicijnen die de spieren van de urinewegen helpen ontspannen. De urinewegen worden hierdoor wijder, waardoor de steen makkelijker kan worden uitgeplast. De meest gebruikte medicijnen zijn diclofenac, buscopan, tamsulosine en pethidine. Een steen die groter is dan een halve centimeter kan vaak niet vanzelf door de urineleider omlaag komen. Zo’n steen is te verwijderen met een uitwendige niersteenvergruizer of een kijkoperatie. Als de steen een opstopping veroorzaakt, waardoor u niet meer goed kunt plassen en u ook koorts heeft, wordt u vaak direct opgenomen in het ziekenhuis. U krijgt dan antibiotica en er wordt een tijdelijk afvoerbuisje (drain) in de nier gebracht. Dit kan op twee manieren, via een JJ-katheter of een nefrodrain. Deze drains zorgen ervoor dat de stuwing afneemt.

Oorzaak van nierstenen

De oorzaak van nierstenen is complex. Voeding en leefgewoonten hebben invloed op het ontstaan van nierstenen, maar nierstenen zijn niet altijd te voorkomen. Er kunnen ook risicofactoren en (aangeboren) ziekten zijn die de kans op nierstenen vergroten.

Soorten nierstenen

Er kunnen meerdere soorten nierstenen ontstaan in de urinewegen. Soms plast u de steen uit. Twee van de drie mensen merken niet dat een niersteen wordt uitgeplast. Het is belangrijk dat u de uitgeplaste steen opvangt en meeneemt naar uw afspraak. De specialist kan de nierstenen dan laten onderzoeken om te bepalen om welk soort het gaat om daar een eventuele behandeling op af te stemmen.