Bij u of uw naaste worden maatregelen genomen om de bewegingsvrijheid te beperken. In deze folder vindt u informatie over de vrijheidsbeperkende interventies (VBI) en het geven van toestemming.
 

Vrijheidsbeperkende interventies

Bij vrijheidsbeperkende interventies gaat het in het ziekenhuis meestal om het gebruik van:

• Stoel met blad
• Bedhekken
• Verpleegdeken
• Zweedse band (onrustband om de middel)
• Polsbanden en/of enkelbanden
• Camera
• Posey bed
• Anti-dwaalsysteem

Meestal wordt in combinatie met vrijheidsbeperkende interventies ook rustgevende medicatie toegediend.
 

Waarom vrijheidsbeperking?

Vrijheidsbeperkende interventies kunnen nodig zijn als de patiënt zo verward of onrustig is, dat er risico bestaat op ernstig nadeel. Enkele voorbeelden hiervan zijn:

• Het verwijderen van infuus, katheter, beademingstube door patiënt.
• Valgevaar
• Gevaar voor anderen (medepatiënten / personeel).
   

Besluitvorming

Het toepassen van vrijheidsbeperkende interventies gebeurt volgens de wettelijke voorschriften die beschreven zijn in de Wet op de Geneeskundige Behandelings Overeenkomst (WGBO).

Het besluit om de bewegingsvrijheid van u of uw naaste te beperken, wordt door de arts genomen. De arts doet dit altijd in nauw overleg met de verpleegkundige. De patiënt of zijn vertegenwoordiger moet ingelicht worden over de noodzaak van het toepassen van de voorgenomen interventies. De vertegenwoordiger is bij wet geregeld. Deze zijn in volgorde:

• wettelijke vertegenwoordiger (mentor)
• echtgeno(o)t(e) of levenspartner
• ouders of kinderen
• broers of zussen.

Soms is er sprake is van een noodsituatie, waarbij alternatieve maatregelen niet mogelijk zijn. In dat geval mag de verpleegkundige zonder voorafgaande toestemming van een arts overgaan tot het toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen. Na het toepassen overlegt de verpleegkundige zo spoedig mogelijk met de arts.
 

Toepassing VBI

Registratie van de toepassing van vrijheidsbeperkende interventies vindt plaats op een registratieformulier. Dit formulier bevindt zich in het dossier van de patiënt. Tijdens toepassing van vrijheidsbeperkende interventies wordt de patiënt gericht geobserveerd en verpleegd.
Dagelijks wordt bekeken of de vrijheidsbeperkende interventies nog nodig zijn.
 

Risico’s

De toepassing van vrijheidsbeperkende interventies brengt risico’s met zich mee. Wanneer een patiënt gefixeerd is met onrustbanden, kunnen drukplekken ontstaan. Daarnaast kan het toepassen van vrijheidsbeperkende interventies juist meer onrust en angst opwekken.
 

Alternatieve maatregelen

Vrijheidsbeperking is altijd de laatste keuze. Voordat hiertoe wordt overgegaan, zijn minder ingrijpende maatregelen overwogen of uitgeprobeerd. In de situatie van u of uw naaste kunnen deze alternatieve maatregelen het risicogedrag niet in voldoende mate voorkomen of beperken. Het toepassen van de alternatieve maatregelen blijft altijd belangrijk, ook als er al sprake is van vrijheidsbeperking. Ook dan verminderen de alternatieve maatregelen verwardheid en onrust. Naasten kunnen een belangrijk aandeel hebben in het uitvoeren van de alternatieve maatregelen die hierna genoemd worden.

Voorbeelden

• Veilig maken van de omgeving van de patiënt:
  • geen scherpe voorwerpen in de buurt
  • goede verlichting van de kamer
  • loopmiddelen in de buurt
  • stevige, niet-gladde schoenen / pantoffels
• Ervoor zorgen dat de patiënt zich bewust is van de tijd:
  • meenemen van een klok en een kalender
  • datum en tijdstip regelmatig ter sprake te brengen
• Regelmatig vertellen dat de patiënt zich in het ziekenhuis bevindt en wat er aan de hand is.
• Zorgen voor aanwezigheid van vertrouwd bezoek buiten de bezoektijd, in overleg met verpleging. Dit helpt onrust en verwardheid te verminderen.
• Onderbreken van fixatie tijdens aanwezigheid van bezoek, in overleg met verpleging.
• Spreiden van het aantal bezoekers over de dag. Eén bezoeker tegelijk is beter dan meerdere.
   

Betekenis VBI voor naasten

Voor u als naaste kan het een emotionele gebeurtenis zijn om uw familielid of naaste gefixeerd te zien. Het is voor u belangrijk om te weten wat de reden van toepassing is. De verpleegkundige kan u daarover informeren.

Tot slot

Na beëindiging van de vrijheidsbeperkende interventie kunnen herinneringen hieraan overblijven. Wij adviseren u dit te bespreken met de verpleegkundige en/of (huis)arts. Indien er sprake was van een delier (acute verwardheid) tijdens ziekenhuisopname worden patiënt en zijn naasten op de postdelier polikliniek uitgenodigd. Tijdens dit bezoek kunt u uw ervaringen bespreken.