Wat is spruw/candida?
Spruw bij baby en candida op de tepel wordt veroorzaakt door een gist, de Candidas Albicans.
Deze gist is altijd in het lichaam aanwezig: op de huid, slijmvliezen en in de darmen. Hij leeft daar in evenwicht met andere gisten, schimmels en bacteriën. Soms wordt dit evenwicht verstoord, bijvoorbeeld door het gebruik van antibiotica of tijdens een periode van vermoeidheid. Dan kan de gist gaan groeien en een ontstekingsreactie veroorzaken. Men spreekt dan van een schimmelinfectie. Bij de baby kan dit onder andere spruw in het mondje geven. Dat geeft pijn en veroorzaakt onrustig drinken. Bij de moeder kan dit zere tepels en/of uitstralingspijn in de borst geven.
Risicofactoren
- Verminderde weerstand als gevolg van ziekte, zwangerschap, vermoeidheid en stress.
- Verstoord micro bacterieel evenwicht door antibiotica gebruik, bijvoorbeeld tijdens de bevalling of bij borstontsteking.
- Verstoorde of onevenwichtige suikerhuishouding door diabetes of verkeerde voeding.
- Vaginale infectie in de zwangerschap.
- Slechte hygiëne of juist te vaak wassen met zeep.
- Gebruik van corticosteroïden of de anticonceptiepil.
- Kloven
- Prematuren/dysmaturen
Besmetting
- De candida kan tijdens de bevalling worden overgedragen aan de baby zodat deze tijdens het voeden de moeder met candida zal besmetten.
- Verdere overdracht kan plaatsvinden via handen van derden.
- Bij onvoldoende weerstand van moeder en/of kind kan spruw zich spontaan ontwikkelen en dan tijdens de borstvoedingsperiode wederzijds worden overgedragen.
- Nadat de diagnose is vastgesteld, is snel starten met een behandeling voor moeder en kind belangrijk.
- Omdat de baby regelmatig aan de borst drinkt is er continu sprake van kruisbesmetting.
- Het behandelen van de moeder of alleen de baby is daarom niet altijd de juiste behandeling.
- Tevens moet verspreiding van de candida gist voorkomen worden, door goede hygiënische maatregelen te nemen.
Signalen
Moeder:
- Brandende/stekende pijn in tepels en/of borsten
- Jeuk
- Schilferige huid tepels
- Glanzende tepelhof, witte plekjes op de tepel
- Rode plek die bleek wordt na het voeden, soms kleine blaren
Baby:
- Soms geen luieruitslag
- Witte plekjes in de mond/tong
- Veranderd (drink)gedrag van de baby zoals klakkend geluid tijdens het drinken
- Parelmoerglans op de lipjes
Hygiënische maatregelen
- Borsten afspoelen en drogen.
- Na elke voeding schone zoogkompressen.
- Mondje goed schoonhouden.
- Handen moeder en baby goed wassen, handdoek gebruik.
- Was linnengoed op 60 graden.
- Kook flessen/kolfset na gebruik uit.
Prematuur en spruw
- Als de baby spruw heeft, maar niet aan de borst gaat zou de moeder niet rechtstreeks besmet kunnen raken en is de melk ook schoon en kan ingevroren worden.
- Maar buidelt de moeder en het kindje komt met het mondje of een eventueel “besmet” handje bij de tepel, dan zou er theoretisch wat overgedragen kunnen worden.
- De schimmel overleeft het invriezen. Het is dus mogelijk wanneer je ingevroren moedermelk gebruikt die 'besmet' is dat de spruw weer terug komt. Vandaar het advies om het niet in te vriezen. Wanneer je er zeker van bent dat de schimmel weg is en lang genoeg hebt doorbehandeld, kan de melk weer als schoon worden beschouwd.
- Het kan voor de moeder erg frustrerend zijn dat de melk moet worden weggegooid, wees daarom alert op spruw en candida en start zo snel mogelijk met behandelen.
Medicatie die voorgeschreven wordt door de huisarts of specialist
Moeder:
- Miconazol (orale gel)
- Bij gebruik van miconazol crème voor het voeden de borsten/tepels schoonmaken
- Na elke voeding borsten en tepels behandelen
Baby:
- Nystatine (vloeibare) suspensie
- Miconazol gel (vanaf 4 maanden oud)
- Breder werkzaam, bestrijdt (meng-) infecties
- Dosering na iedere voeding met een schone vinger met een gaasje erom, door de mond verspreiden, minimaal twee weken Miconazol crème
- Toepassing bij luierdermatitis
- Voldoende lang doorbehandelen, tot een week nadat klachten verdwenen zijn
Tevens zijn er alternatieve methodes zoals kokosolie, gentiaan, violet en weerstand verhogen.
Voor meer informatie
Vragen
Lactatiekundigen kraamsuites:
- Elise Reitsma
- Priscilla den Boer
- Nicolette de Jager
Lactatiekundige couveuseafdeling:
- Edith Westerink
Telefoonnummer: 0341-463409
E-mail: lactatiekundigen@stjansdal.nl