Strabismus: informatie over scheelzien

De orthoptist heeft na onderzoek scheelzien geconstateerd bij u of uw kind. In deze folder krijgt u uitleg over oorzaak en gevolg van scheelzien en leest u meer over de behandelmogelijkheden.

Scheelzien

Er worden twee vormen van scheelzien onderscheiden:

• Manifest scheelzien (manifest strabismus)
• Latent scheelzien (latent strabismus)
   

Manifest scheelzien

Manifest scheelzien wil zeggen dat beide ogen niet op hetzelfde punt zijn gericht. Het afwijkende oog kan naar binnen, naar buiten, naar boven of naar beneden gericht staan. Ook een combinatie van horizontaal en verticaal scheelzien is mogelijk. Scheelzien komt voor bij drie tot vijf procent van de bevolking.
 

Latent scheelzien
Bij latent of verborgen scheelzien hebben de ogen de neiging tot scheelzien, maar dit is niet altijd zichtbaar. Pas bij vermoeidheid of ziekte merkt de patiënt dat het moeite kost om de ogen recht te houden. Dit kan op elke leeftijd voorkomen.

Hoe ontstaat scheelzien?

Factoren die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van scheelzien zijn onder andere:

• Erfelijke aanleg
• Hoge verziendheid
• Te vroeg geboren kinderen of kinderen met een hersenafwijking
• Het niet goed functioneren van één of meerdere oogspieren; dit kan vóórkomen bij bijvoorbeeld suikerziekte of schildklieraandoening

Manifest scheelzien

Gevolgen van manifest scheelzien
Wanneer manifest scheelzien al op jonge leeftijd ontstaat is er zelden sprake van dubbelzien. Het dubbelbeeld wordt in de hersenen onderdrukt. Als het beeld van hetzelfde oog enige tijd wordt onderdrukt, ontwikkelt de gezichtsscherpte van dit oog zich niet en ontstaat er een ‘lui oog’. (zie ook de folder Amblyopie). Kinderen die constant scheel kijken, zien geen diepte. De meeste kinderen leren vanzelf hoe ze hiermee om moeten gaan. Wanneer manifest scheelzien op volwassen leeftijd ontstaat, is er sprake van dubbelzien. Volwassenen hebben niet het vermogen om een beeld van één van de ogen te onderdrukken. Volwassenen en kinderen kunnen scheelzien als hinderlijk ervaren in het contact met anderen.

Behandeling van manifest scheelzien
Sommige vormen van scheelzien kunnen volledig of gedeeltelijk worden gecorrigeerd met behulp van een bril. Wanneer er sprake is van een lui oog zal deze behandeld moeten worden. De orthoptist adviseert dan het goede oog een aantal uur per dag af te plakken gedurende een bepaalde periode. Wanneer het scheelzien (ook na het dragen van een eventuele bril) cosmetisch storend is, kan er een oogspieroperatie plaatsvinden.

Latent scheelzien

Gevolgen van latent scheelzien
Wanneer het teveel moeite kost om latent scheelzien onder controle te houden, kunnen er klachten ontstaan zoals hoofdpijn, pijnlijke ogen, wazig zien of dubbelzien. Deze klachten ontstaan met name na inspanning van de ogen zoals bijvoorbeeld bij langdurig lezen.
 

Behandeling van latent scheelzien
Bij latent scheelzien is het belangrijk om eventuele brilafwijkingen te corrigeren. Met oefeningen kan het vermogen om de oogstand onder controle te houden soms verbeteren.
Bij volwassenen schrijft de orthoptist in een enkel geval een prismabril voor. Deze bril zorgt ervoor dat de gevolgen van het wegdraaien van de ogen als minder hinderlijk worden ervaren.
Soms is ook bij een latent scheelzien een oogspieroperatie nodig. Hierbij worden de oogspieren verplaatst of ingekort, zodat de ogen minder de neiging hebben om weg te draaien (zie ook folder scheelziensoperatie).

Vragen

Heeft u na het lezen van deze folder vragen? Dan kunt u contact opnemen met de orthoptist. Telefoonnummer polikliniek oogheelkunde ziekenhuis St Jansdal: (0341) 46 37 51.

Voor meer informatie kunt u ook terecht op www.orthoptie.nl.