Deze folder geeft informatie over operaties om het gehoor te verbeteren en operaties om het oor schoon te maken.
 

Hoe werkt een oor?

Het oor bestaat uit drie delen: de gehoorgang, het middenoor met het trommelvlies en drie gehoorbeentjes, en het binnenoor, ook wel slakkenhuis genoemd. Het middenoor is via de buis van Eustachius verbonden met de neus-keelholte.

 

 

   1. Gehoorgang
   2. Trommelvlies
   3. Hamer
   4. Aambeeld
   5. Stijgbeugel
   6. Middenoor
   7. Evenwichtsorgaan
   8. Buis van Eustachius
   9. Slakkenhuis
 10. Gehoorzenuw

Geluid zijn trillingen in de lucht die via de gehoorgang het trommelvlies bereiken. Het trommelvlies en de gehoorbeentjes versterken deze trillingen en sturen ze naar het slakkenhuis. Daar worden de trillingen omgezet in signalen die naar de hersenen gaan, waar ze worden omgezet in geluid. Het middenoor is gevuld met lucht, en de buis van Eustachius zorgt ervoor dat de luchtdruk aan beide kanten van het trommelvlies gelijk blijft.
 

Soorten gehoorverlies

Er zijn twee soorten gehoorverlies: binnenoorverlies en geleidingsverlies. Binnenoorverlies ontstaat door schade aan het slakkenhuis en is niet te herstellen. Geleidingsverlies komt door problemen in de gehoorgang, het trommelvlies of het middenoor, zoals oorsmeer, een gaatje in het trommelvlies of een onderbreking van de gehoorbeentjes. Dit type gehoorverlies kan vaak wel worden verholpen.

 

De behandelmogelijkheden

Als u last heeft van gehoorverlies, zal de KNO-arts uitleggen wat de oorzaak is en welke behandeling mogelijk is.

• Bij zenuwgehoorverlies kan alleen een hoortoestel helpen.
• Bij gehoorverlies door een probleem in het middenoor kan vaak een operatie helpen en soms is een hoortoestel ook een optie.
• Als het gehoorverlies door een oorontsteking komt, hangt de behandeling af van de soort ontsteking, vaak met medicijnen en soms een operatie om het oor schoon te maken en het gehoor te verbeteren.

 

Het verschil tussen een gehoorverbeterende en een schoonmakende ooroperatie
Gehoorverbeterende operaties richten zich op het herstellen van de functie van het middenoor, zodat je beter kunt horen. Schoonmakende operaties worden uitgevoerd om een acute of chronische ontsteking in het middenoor te behandelen.

 

Gehoorverbeterende (reconstructieve) ooroperaties

Een gehoorverbeterende operatie kan bijvoorbeeld een trommelvliessluiting (myringoplastiek) zijn. Hierbij wordt een gaatje in het trommelvlies gerepareerd. Zo'n gaatje kan gehoorverlies veroorzaken omdat er minder trommelvlies is om geluid op te vangen. Bovendien kan water via het gaatje het middenoor binnendringen, wat tot een ontsteking kan leiden. Het sluiten van het gaatje helpt zowel om beter te horen als om weer zonder zorgen te kunnen zwemmen of baden.

 

Operatietechniek

Bij de operatie sluit de KNO-arts het gaatje in het trommelvlies. Dit kan via de gehoorgang of achter de oorschelp. De arts gebruikt vaak eigen weefsel van de patiënt, zoals een peeslaagje of kraakbeenvlies van de oorschelp. Soms wordt ook kunststofmateriaal gebruikt. Het gaatje wordt bedekt met dit weefsel, ondersteund door oplosbaar schuim dat later vanzelf verdwijnt.

 

Belangrijk
Het nieuwe trommelvlies wordt vastgeplakt, niet gehecht. Daarom is het belangrijk dat u na de operatie uw neus niet snuit. Anders kan het nieuwe vliesje losraken.

 

Slagingskans
De kans dat de operatie succesvol is, is over het algemeen goed en wordt van tevoren besproken.
Bij een middenooroperatie (tympanoplastiek) wordt de gehoorfunctie hersteld door de gehoorbeentjes te repareren. Ontstekingen in het middenoor kunnen het trommelvlies en de gehoorbeentjes beschadigen. Hierdoor kunnen de kleine gehoorbeentjes gedeeltelijk verdwijnen, waardoor het geluid niet goed van het trommelvlies naar het slakkenhuis wordt geleid. Vooral het aambeeld en de stijgbeugel worden vaak aangetast.

 

Operatietechniek
De KNO-arts kan via de gehoorgang het middenoor onder een microscoop bekijken en kleine ingrepen doen om de beschadigde gehoorbeentjes te herstellen. Soms maakt de arts nieuwe verbindingen tussen de gehoorbeentjes met kunstmaterialen of eigen botweefsel van de patiënt.

 

Belangrijk

Na de operatie voor het herstellen van de gehoorbeentjes mag u de eerste drie weken niet sporten of zwaar werk doen.
 

Slagingskans

Hoe succesvol de operatie is, hangt van verschillende factoren af. De KNO-arts kan hier meer informatie over geven.

 

Schoonmakende (sanerende) ooroperaties

Schoonmakende ooroperaties zijn operaties om een ontsteking in het oor op te ruimen. Voordat we verschillende soorten van deze operaties bespreken, is het belangrijk om te weten dat er twee soorten oorontstekingen zijn: een acute (plotselinge) en een chronische (langdurige) middenoorontsteking. Beide soorten hebben hun eigen behandeling nodig.
 

1. Acute middenoorontsteking
Een acute middenoorontsteking komt vaak voor bij jonge kinderen, meestal tijdens of na een verkoudheid. Het gaat vaak gepaard met oorpijn en koorts. De ontsteking zit in het middenoor en kan soms doorbreken, waarbij er pus uit het oor komt. Meestal wordt het behandeld met pijnstillers en soms antibiotica.
In sommige gevallen raakt het gebied achter het oor (het mastoïd) ontstoken, en als de pus zich daar ophoopt, ontstaat er een zwelling achter de oorschelp die deze naar voren duwt. Dit wordt mastoïditis genoemd. Als antibiotica niet helpen, moet er een operatie (mastoïdectomie) worden uitgevoerd om het pus af te voeren. Tijdens deze operatie wordt het bot achter de oorschelp opengeboord, gereinigd en blijft er tijdelijk een draintje zitten om vocht af te voeren. Na de operatie blijft er een litteken achter.
 

2. Chronische middenoorontsteking

Bij een chronische middenoorontsteking is het middenoor en het gebied eromheen langdurig ontstoken. Het slijmvlies wordt dikker en er ontstaat vaak abnormaal veel slijm. Er is meestal een gat in het trommelvlies, waardoor vocht uit het oor kan lekken. Dit vocht ruikt vaak onaangenaam. Mensen met deze aandoening hebben meestal weinig pijn, maar hun gehoor is vaak verminderd.
Soms groeit er ongewenst huidweefsel (cholesteatoom) in het middenoor, wat gevaarlijke complicaties kan veroorzaken, zoals gehoorverlies, hersenvliesontsteking, hersenabcessen, verlamming van het gezicht, duizeligheid, en zelfs doofheid.
Hoewel antibiotica de ontsteking soms kunnen verminderen, is genezing meestal alleen mogelijk door een operatie. Tijdens deze schoonmakende ooroperatie worden het zieke weefsel en het cholesteatoom verwijderd en wordt geprobeerd het gat in het trommelvlies te sluiten.

Een schoonmakende (sanerende) ooroperatie

Een schoonmakende ooroperatie is een ingreep om een ontsteking in het oor op te ruimen. De KNO-arts kan via de gehoorgang, een snee achter de oorschelp, of beide toegangswegen werken. Soms moet een deel van de gehoorbeentjes worden verwijderd, vooral als er sprake is van cholesteatoom (ongewenst huidweefsel). Dit zorgt ervoor dat er voldoende ruimte is om de ontsteking goed te kunnen opruimen.
Het doel van de operatie is om een gezond, droog en veilig middenoor te krijgen met een hersteld trommelvlies. Als er geen cholesteatoom was, verbetert het gehoor vaak na de operatie. Maar als er wel cholesteatoom was, kan het gehoor soms niet verbeteren of zelfs tijdelijk verslechteren, vooral als veel bot verwijderd moet worden. Dit kan een grote holte in het oor achterlaten, die regelmatig door een KNO-arts moet worden gecontroleerd en schoongemaakt.
Soms is een tweede operatie nodig, 6 tot 9 maanden later, om te controleren of het oor schoon is en om eventueel het gehoor te verbeteren. Hierbij kunnen eigen of kunstmatige gehoorbeentjes worden gebruikt.

 

Algemene opmerkingen over ooroperaties

Narcose
Gehoorverbeterende operaties kunnen plaatsvinden onder algehele narcose (waarbij u volledig slaapt) of onder plaatselijke verdoving (waarbij alleen het oor verdoofd is). Een schoonmakende ooroperatie gebeurt meestal onder algehele narcose. Soms kun je dezelfde dag nog naar huis, maar in andere gevallen is een korte opname in het ziekenhuis nodig. Dit verschilt per persoon en operatie.

 

Beloop
Na de operatie heeft u meestal weinig pijn en als er wel pijn is, kan deze goed behandeld worden met pijnstillers. Enkele dagen na de operatie kan er nog wat bloederig vocht uit het oor komen, wat eventueel behandeld kan worden met oordruppels of antibiotica.
Na een schoonmakende ooroperatie is het belangrijk om nog een tijdje voor controles naar de polikliniek te gaan, maar hoe lang en hoe vaak dit nodig is, verschilt per persoon. Als er tijdens de operatie een grote holte in het oor is gemaakt, is regelmatige controle vaak nodig om achtergebleven oorsmeer te verwijderen.

 

Zwemmen, vliegen, sporten
Na de operatie is het advies om zes weken te wachten met zwemmen, vliegen en sporten, zodat alles goed kan genezen. Daarna bespreekt de KNO-arts met u welke activiteiten u weer kunt oppakken.

 

Risico’s
Gelukkig zijn er bijna geen risico's bij gehoorverbeterende operaties. Bij schoonmakende ooroperaties is er een iets groter risico op complicaties, maar dit blijft nog steeds klein. Het is ook goed om te bedenken dat een chronische oorontsteking zelf ook problemen kan veroorzaken, vergelijkbaar met de risico's van de operatie.

 

Gehoor

Bij elke ooroperatie bestaat er een klein risico op blijvend gehoorverlies door schade aan het slakkenhuis. Vooral bij het opruimen van een ontsteking en het schoonmaken van de gehoorbeentjes kan het slakkenhuis beschadigd raken. Dit gehoorverlies kan ernstig zijn en is blijvend.

 

Evenwicht

Omdat het evenwichtsorgaan in de buurt van het operatiegebied ligt, kunnen er na de operatie evenwichtsproblemen optreden. Meestal verdwijnen deze klachten echter geleidelijk na verloop van tijd.

 

Aangezichtszenuw

Er is een kleine kans dat de aangezichtszenuw, die door het middenoor loopt en verantwoordelijk is voor gelaatsuitdrukkingen, beschadigd raakt tijdens de operatie. Dit kan leiden tot een verlamming aan één kant van het gezicht. In sommige gevallen is een tweede operatie nodig, waarbij een zenuwtransplantatie kan worden uitgevoerd.

Smaakzenuw

Bij operaties in het middenoor kan een kleine zenuw die smaak verzorgt (de chorda tympani) beschadigd raken. Dit kan leiden tot tijdelijke smaakproblemen aan de voorkant van één kant van de tong, meestal voor enkele weken. In ongeveer 5% van de gevallen gebeurt dit. Het is zelden nodig om de zenuw door te snijden om de ontsteking goed te verwijderen. Als de zenuw volledig beschadigd raakt, zullen de smaakproblemen meestal geleidelijk weer verdwijnen, vaak binnen zes maanden.

 

Regels na de operatie

• Draag de oorpleister tot de controle bij de arts en vervang deze als het nodig.
• De oortampon wordt tijdens de controle door de arts verwijderd. Als de tampon uit uw oor valt, moet u hem niet terugduwen. Als een deel van de tampon uitsteekt, kunt u het voorzichtig afknippen.
• Houd uw oor droog totdat u bij de arts op de poli komt.
• U mag tijdelijk uw neus niet snuiten.
• Als u moet niezen, houd dan uw mond open.

• Bij pijn mag umaximaal vier keer op een dag 1000 milligram paracetamol innemen.

 

Problemen

Neem bij de volgende problemen contact op:

• A angezichtszenuw-verlamming
• D uizeligheid
• N abloeden
• Z welling
• T oename pijn
• Koo rts
• A ndere problemen of vragen

 

Contact 

• Bel tijdens kantoortijden de polikliniek KNO. Telefoonnummer 0341 - 46 35 66. 
• Bel buiten kantoortijden de Spoedeisende Hulp/verpleegafdeling. Telefoonnummer 0341 - 46 39 64. 

 

Is het ontslag meer dan vijf dagen geleden? Bel dan tussen 8.00 en 17.00 uur met uw huisarts. Buiten kantooruren belt u de huisartsenpost (HAP).

 

Tot slot

Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Dan kunt u op werkdagen telefonisch contact opnemen met de polikliniek Keel-, Neus- en Oorheelkunde via telefoonnummer (0341) 46 35 66.