Wat zijn nierstenen?

Een belangrijke taak van de nieren is afvalstoffen uit het bloed filteren. Deze afvalstoffen verlaten het lichaam via de urine. Nierstenen ontstaan wanneer deze afvalstoffen gaan samenklonteren en kristallen (steentjes) gaan vormen. Hoe geconcentreerder de urine, hoe groter de kans op steenvorming. Vaak worden deze steentjes gewoon uitgeplast. Nierstenen kunnen zowel in de nier als in de urineleider (ureter) ontstaan en soms de doorstroming van urine belemmeren. 

Nierstenen kunnen makkelijker ontstaan:

• Bij te weinig drinken 
• Bij een te hoge hoeveelheid eiwit (vlees) en/of zout in uw voeding 
• Bij mensen met urineweginfecties 
• Bij overmatig zweten en/of uitdroging door diarree 
• Bij het gebruik van bepaalde medicijnen 
• Bij afwijkingen in de urinewegen 
• Bij sommige aangeboren afwijkingen 
• Bij overgewicht 
• Als er nierstenen in de familie voorkomen 

Klachten van nierstenen

Nierstenen geven niet altijd klachten. Meestal beginnen de klachten met: 

• Een vage pijn in de onderrug 
• Pijn in de zij (flankpijn) 
• Een steeds terugkerende urineweginfectie (blaasontsteking) 
• Wat bloed bij de urine na inspanning (vaak niet met het blote oog zichtbaar) 

Geleidelijk kunnen de klachten toenemen. De pijn ontstaat vaak pas als een niersteen vast komt te zitten. U kunt last hebben van: 

• Pijn die doortrekt richting lies, bovenbeen of geslachtsorganen 
• Koorts boven 38,5 °C 
• Een ziek gevoel 
• Misselijk en/of braken 
• Zichtbaar bloed in de urine 
• Terugkerende nierbekkenontsteking, dit gaat vaak samen met heftige pijn in de flank 

Koliek 

Wanneer een niersteen blijft steken in de urineleider (ureter) ontstaat een niersteenaanval (koliek). Er kan dan geen of maar heel weinig urine langs de steen. De nier raakt hierdoor steeds verder gevuld met urine, waardoor er stuwing ontstaat. 

U kunt last hebben van: 

• Bewegingsdrang (u kunt geen comfortabele houding vinden) 
• Heftige pijn in de flank en onderrug 
• Pijn die doortrekt richting lies, bovenbeen of geslachtsorganen 
• Koorts boven 38,5 °C 
• Een ziek gevoel 
• Misselijk en/of braken 

Onderzoek

Soms is extra onderzoek nodig. Dit kan bestaan uit bloedonderzoek, urineonderzoek, radiologisch onderzoek en/of steenonderzoek. Steenonderzoek is niet altijd nodig bij de eerste steenaanval. De uroloog bespreekt met u wat voor u van toepassing is.
 

Behandeling

Voor de behandeling van nierstenen zijn verschillende mogelijkheden. De uroloog bespreekt met u voor welke behandeling u in aanmerking komt. 

Meer informatie over onderzoek en behandelingen kunt u vinden op onze website www.niersteenkliniek.nl of op www.allesoverurologie.nl.

Kans op herhaling

Als u al eens een niersteen heeft gehad, is de kans groot dat dit in de toekomst opnieuw gebeurt. Binnen 10 jaar na een eerste steen krijgt 50% van deze mensen een nieuwe steen. Als nierstenen in uw familie voorkomen, hebt u een nog grotere kans op (nieuwe) stenen. Wanneer u vaker nierstenen hebt, of wanneer u jonger bent dan 30 jaar is het verstandig om te onderzoeken wat de oorzaak van de stenen is. Als de oorzaak bekend is, kan de uroloog u adviezen geven wat u kunt doen om nieuwe nierstenen zoveel mogelijk te voorkomen. 

Algemene dieetadviezen 

Drinken
We adviseren u zo mogelijk drie liter per 24 uur te drinken. In de loop van de dag kunt u aan de urine zien of u voldoende drinkt. Goed verdunde urine is helder doorzichtig lichtgeel, bijna als gewoon water. 

• Warm weer/koorts/sporten/zwaar werk
  Het water dat u drinkt kan het lichaam ook verlaten via de huid door middel van zweten. Als het warm is of als u veel zweet door sporten of zwaar werk zult u ook meer moeten drinken.
• Diarree

Als u diarree hebt verliest u veel water via de darmen. Zorg ervoor dat u meer (water) drinkt zodat uw urineproductie voldoende blijft.

• Wat moet u drinken?

Water heeft sterk de voorkeur. Koffie en thee, mits met mate, zijn geen probleem. Pas op met suikerhoudende frisdranken als cola, sinas en ijsthee. Deze kunnen het risico op nierstenen vergroten.

• ’s Nachts

Tijdens uw slaap drinkt u niet maar zweet u wel. Het is verstandig om voor het slapen wat extra water te drinken.

• Tip
  Met een plaslijst (mictielijst) kunt u bijhouden hoeveel u drinkt en hoeveel u plast.

Voeding 
In de urine komen van nature stoffen voor die de vorming van nierstenen tegengaan. Een van de belangrijkste remmers van niersteenvorming is citroenzuur. Citroenzuur zit vooral in citrusvruchten (citroen, limoen, sinaasappel etc.). U kunt het citroenzuurgehalte van de urine verder verhogen door kaliumrijke producten te gebruiken. Kalium zit vooral in fruit en groenten. 

• Voeding waar u op moet letten 

Bepaalde voeding zorgt voor verlaging van het citroenzuur in de urine en verhogen dus de kans op nierstenen. Dit geldt vooral voor het gebruik van te veel vlees en te veel zout. Neem per dag niet meer dan 100 gram vlees en niet meer dan 6 gram zout. 

Soorten nierstenen 

Er zijn verschillende soorten nierstenen. De uroloog bespreekt met u wat in uw situatie van toepassing is en geeft u advies met betrekking tot dieet.

Contact

• Poli urologie, maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 16.30 uur. Telefoonnummer 0341 - 46 35 58. 
• HAP (huisartsenpost) in avond, nacht en weekend. Via het telefoonnummer van uw eigen huisartsenpraktijk. 

Tot slot

Deze folder bevat algemene informatie. Het is bedoeld als extra informatie naast het gesprek met uw uroloog. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Dan kunt u ons bellen. Bel dan met de poli urologie. 

Voor meer informatie op het gebied van urologie kunt u terecht op onze website:  www.niersteenkliniek.nl of www.urologie.nl. 

Bron:  Het stenenboek, www.allesoverurologie.nl