In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten het geneesmiddel Methotrexaat of MTX te gaan gebruiken. In deze folder zal worden uitgelegd wat MTX is en wat de werking en bijwerkingen van dit geneesmiddel zijn. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt u daarmee altijd bij uw behandelend arts of verpleegkundige terecht.
Wat is MTX?
MTX is een geneesmiddel dat wordt gebruikt voor de behandeling van ernstige psoriasis. Aanvankelijk werd het gebruikt bij de behandeling van kanker. Bij toeval ontdekte men dat het ook effectief was bij psoriasis. De dosis van MTX bij psoriasis is veel lager dan bij de behandeling van kanker, waardoor de bijwerkingen ook minder ernstig zijn. MTX is een geneesmiddel dat de aanmaak van cellen remt en ontstekingsremmend werkt. MTX wordt meestal in tabletvorm gegeven, soms in injecties.
Hoe effectief is MTX?
MTX werkt erg goed bij psoriasis. Bij 70 á 90% van de patiënten wordt een goed resultaat bereikt wanneer men alleen MTX gebruikt. In combinatie met lokale behandeling zijn de resultaten nog beter. Een minimale behandeling van 3 maanden is echter noodzakelijk om de werking van de MTX te kunnen beoordelen.
Voor welke patiënten is MTX?
MTX is geschikt voor de volgende patiënten categorieën:
- patiënten met een uitgebreide en ernstige vorm van psoriasis en wanneer lokale therapie zoals bijvoorbeeld zalven/crèmes en/of lichttherapie niet voldoende effectief zijn.
- patiënten met gewrichtsklachten, die door psoriasis of door een reumatische aandoening worden veroorzaakt.
- soms wordt MTX ook bij andere huidziekten, zoals LE (lupus erythematodes) of morfea gegeven.
Wanneer MTX niet gebuiken?
MTX mag niet worden gebruikt bij:
- vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven
- vrouwen en mannen met een zwangerschapswens
- patiënten met bloedziekten en/of ernstige bloedarmoede
- patiënten met een actieve maagzweer
- patiënten met leverziekten
- patiënten met ernstige nierfunctiestoornissen
- patiënten die veel alcohol gebruiken
- patiënten met een acute infectie
Bijwerkingen
Tijdens de behandeling met MTX kunt u last krijgen van bijwerkingen. Deze gelden echter niet voor elke patiënt. In principe verdwijnen deze bijwerkingen snel na het staken van de behandeling of na vermindering van de dosering. De behandelend arts stelt de dosering vast en kan deze ook bijstellen. Bijwerkingen kunnen ook worden beïnvloed door het innameschema aan te passen. Zo kunt u bijvoorbeeld de tabletten net voor de nacht innemen, zodat de misselijkheid niet wordt opgemerkt.
De bijwerkingen zijn in twee groepen te verdelen: meest voorkomend en weinig voorkomend.
Meest voorkomende bijwerking(en)
Bijwerkingen die veel kunnen voorkomen, zijn de volgende:
- maag- of darmklachten: een vol gevoel, misselijkheid, braken en diarree (meestal gedurende de dagen dat MTX wordt ingenomen)
- Leverfunctiestoornissen
Weinig voorkomende bijwerking(en)
De volgende bijwerkingen komen in verhouding minder voor:
- ontsteking van het mondslijmvlies: zweertjes in de mond
- bloedarmoede of een verhoogd risico op infecties door een daling van de hoeveelheid witte of rode bloedcellen in het bloed
- pneumonitis, een zeer zeldzame vorm van longontsteking
- huidafwijkingen, haaruitval
- hoofdpijn, duizeligheid
Voorkómen van bijwerking(en)
Om bijwerkingen te voorkomen, kunnen de tabletten het best tijdens de maaltijd met een glas water worden ingenomen. Daarnaast kan worden gekozen voor een combinatie van foliumzuurtabletten en behandeling.
Innameschema
MTX wordt één periode per week ingenomen. Uw arts spreekt met u het precieze doseringsschema af.
Wanneer de MTX gecombineerd wordt met foliumzuur, mag men de foliumzuur niet innemen op de dagen van de MTX.
Belangrijk
Regelmatig bloedonderzoek
Het is belangrijk dat u zich houdt aan de regelmatige controle-afspraken met uw behandelend arts. Er wordt regelmatig bloedonderzoek gedaan om in een vroeg stadium eventuele bijwerkingen op te sporen. Deze bloedcontroles blijven noodzakelijk, ook wanneer u al jarenlang MTX zonder bijwerkingen gebruikt.
Geen alcohol met MTX
Op de dagen dat MTX ingenomen wordt, mag geen alcohol en/of alcoholhoudende middelen worden gebruikt. Op de overige dagen maximaal één alcoholconsumptie per dag.
Overleg over verdere medicatie
MTX mag niet gecombineerd worden met een groot aantal medicijnen, met name niet met sommige antibiotica. Het is daarom zeer belangrijk, dat u altijd met uw (huis-) arts overlegt wanneer u (andere) medicijnen krijgt voorgeschreven of op eigen initiatief bepaalde medicijnen inneemt.
Gebruik anticonceptie
MTX kan afwijkingen van het ongeboren kind veroorzaken. Voor zowel mannen als vrouwen geldt dat tijdens de behandeling met MTX geen kinderen verwekt mogen worden. In deze periode moet een effectieve anti-conceptiemethode worden gebruikt. Vrouwen mogen pas zwanger worden als de behandeling tenminste 3 maanden is gestopt. Ook mannen mogen tenminste 3 maanden geen MTX hebben gebruikt als zij een kind willen verwekken. Een behandeling met MTX beïnvloedt de vruchtbaarheid niet.
Uw behandelend arts
0 mw. A. Boonstoppel
0 dhr. E. Cuperus
0 mw. M. Hezemans
0 mw. S. de Winter
Doseringsschema methotrexaat
Uw doseringsschema is als volgt:
__________________________
Ruimte voor aantekeningen
________________________
________________________
________________________
Vragen of problemen
Wij informeren uw huisarts dat u start met methotrexaat. Bij problemen graag contact opnemen met de polikliniek dermatologie, telefoon (0341) 463911 of met uw huisarts.