Klik op de afbeelding om deze folder te bekijken met beeld en geluid (Indiveo).
Uitleg methotrexaat (MTX)
Methotrexaat (MTX)
Tekst video:
Methotrexaat is een medicijn dat gegeven kan worden bij een auto-immuunziekte waarbij u ontstekingen heeft in uw lichaam. Voorbeelden van ontstekingsziekten zijn psoriasis, de ziekte van Crohn en reumatoïde artritis, ook wel reuma genoemd. Ieder mens heeft een afweersysteem. Het afweersysteem heeft de taak ons te beschermen tegen virussen en bacteriën. Bij auto-immuunziekten slaat het afweersysteem op hol en valt het daardoor niet alleen virussen en bacteriën, maar ook gezonde cellen aan. Daardoor kunnen er in het lichaam ontstekingen ontstaan. Methotrexaat zorgt dat het afweersysteem minder goed kan werken. Daardoor worden er niet langer gezonde cellen aangevallen en worden de ontstekingen minder. Daardoor heeft u minder klachten van uw ziekte. De keerzijde is dat u meer kans heeft op infecties. Het medicijn werkt niet direct. Meestal duurt het 6 tot 12 weken voordat uw klachten afnemen. Soms duurt het langer. Als methotrexaat goed werkt, kunt u dit een langere periode gebruiken. U gebruikt het ook als de ziekte niet actief is.
Wanneer moet ik methotrexaat gebruiken?
Methotrexaat kan als tablet of injectie worden gebruikt. U gebruikt methotrexaat één keer per week, op een vaste dag.
- Tabletten: Neem de tabletten in met water. U mag alle tabletten tegelijk innemen.
- Injectie: U mag zelf kiezen wanneer op de dag u de injectie gebruikt.
Als u de tabletten niet goed verdraagt of als ze niet goed werken, kunt u methotrexaat als injectie krijgen. Dit doet u ook één keer per week.
Als u vergeten bent om methotrexaat in te nemen, kunt u dit alsnog doen als u het binnen één dag ontdekt. De week daarna neemt u het op de gebruikelijke dag. Als er meer dan één dag is verstreken, slaat u de medicatie over en begint u de week daarna weer op de gebruikelijke dag.
Drink voldoende water rond de dagen dat u methotrexaat gebruikt.
Foliumzuur
Foliumzuur is een vitamine die helpt om bijwerkingen te verminderen. U neemt foliumzuur één keer per week. Meestal is dit 10 mg, wat twee tabletten zijn.
Neem foliumzuur niet op de dag dat u methotrexaat gebruikt, maar wacht minstens 24 uur voordat u foliumzuur inneemt.
Wat u moet weten over methotrexaat
Waarschuwingen:
- Gebruik methotrexaat niet met de antibiotica Co-Trimoxazol of Trimethoprim.
- Bij droge hoest, koorts en/of benauwdheid moet u altijd contact opnemen met uw huisarts of reumatoloog.
- Bij ernstige diarree of blijvend braken (langer dan een dag), overleg met uw reumatoloog. Als u dreigt uit te drogen, sla de methotrexaat dan over.
- Vertel altijd aan uw huisarts, specialist en trombosedienst welke medicijnen u gebruikt.
Controles
U moet regelmatig bloed laten controleren. Het ziekenhuis laat weten waar u dit kan doen. Als u begint met methotrexaat of de dosis verandert, moet u de eerste drie tot vier maanden elke vier weken uw bloed laten controleren. Daarna moet dit om de 3 tot 6 maanden gebeuren.
U krijgt voorlichting bij de reumaverpleegkundige voordat u start met methotrexaat. De reumaverpleegkundige begeleidt u in de eerste maanden.
Alcohol en methotrexaat
Alcohol en methotrexaat samen kunnen zorgen voor problemen met uw lever. Overleg met uw arts of u af en toe alcohol mag drinken. Drink geen alcohol op de dag dat u methotrexaat gebruikt.
Medicatie verstrekken
Methotrexaat mag alleen voorgeschreven worden door een reumatoloog. U kunt het niet via uw huisarts of apotheek krijgen, maar alleen via de poli reumatologie.
Operaties en andere ingrepen
Meestal hoeft u methotrexaat niet stop te zetten voor een operatie of tandartsbezoek. Vertel altijd aan uw arts of tandarts dat u methotrexaat gebruikt.
Reizen en methotrexaat
Neem methotrexaat mee in uw handbagage als u reist. Bewaar het op kamertemperatuur en niet boven 30 ºC. Neem ook een actueel medicijnoverzicht mee. Dit kunt u krijgen bij de apotheek.
Vaccinaties en methotrexaat
Als u reuma heeft en methotrexaat gebruikt, kunt u het beste elk jaar een griepprik halen. Bespreek dit met uw arts of huisarts.
Als u naar een ver land reist, bespreek dan met uw arts of de vaccinaties invloed kunnen hebben op methotrexaat.
Vruchtbaarheid, zwanger worden en borstvoeding
Methotrexaat kan de vruchtbaarheid verminderen en verhoogt het risico op aangeboren afwijkingen. U mag niet zwanger worden tijdens het gebruik van methotrexaat. Als u zwanger wilt worden, bespreek dit dan eerst met uw arts voordat u stopt met anticonceptie.
Bent u onverwacht zwanger terwijl u methotrexaat gebruikt? Neem dan direct contact op met uw arts.
Omdat methotrexaat in de moedermelk komt, mag u geen borstvoeding geven.
Mogelijke bijwerkingen
Bijwerkingen van methotrexaat
-
Maag- en darmklachten: misselijkheid, minder eetlust, vol gevoel of diarree.
-
Ontsteking van het mondslijmvlies.
-
Huidreactie: bij injecties kunnen er huidreacties of jeuk komen op de injectieplek. Dit gaat meestal weg tijdens de behandeling.
-
Allergieën of overgevoeligheidsreacties kunnen voorkomen. Als u nieuwe huidproblemen krijgt, koorts heeft of benauwd bent, neem dan contact op met uw arts.
-
Haaruitval en/of huidproblemen.
-
Longontsteking: Dit kan beginnen met hoesten en kortademigheid.
Bij het gebruik van methotrexaat heeft u een verhoogde kans op infecties doordat het uw afweer onderdrukt. Bij een verkoudheid zonder koorts kunt u methotrexaat blijven gebruiken. Bij koorts, overleg dan met uw arts.
Sommige bijwerkingen merkt u niet zelf, maar de arts controleert ze. Dit gaat over de lever, nieren en het bloed.
Neem bij aanhoudende klachten contact op met uw medisch specialist of huisarts:
-
Ontsteking van het mondslijmvlies.
- Kortademigheid of veel hoesten.
- Erge keelpijn met koorts.
- Koorts.
- Herhaaldelijke bloedneuzen of blauwe plekken zonder reden.
Veelgestelde vragen
Kan ik methotrexaat gebruiken in combinatie met andere medicijnen?
Methotrexaat kan vaak samen met andere medicijnen gebruikt worden. Bespreek dit altijd met uw arts.
Mag ik naast methotrexaat ook paracetamol gebruiken?
Ja, u mag hierbij maximaal 4 keer 1000 mg paracetamol per dag gebruiken.
Mag ik ook NSAID's gebruiken naast de methotrexaat?
Medicijnen zoals Diclofenac, Ibuprofen of Naproxen mogen samen met methotrexaat gebruikt worden. Gebruik ze alleen als uw arts dit heeft voorgeschreven.
Hoe bewaar ik methotrexaat?
Bewaar methotrexaat tabletten en injecties in de originele verpakking, op kamertemperatuur. Zet het niet op een plek warmer dan 30°C.
Waar kan ik meer informatie vinden over methotrexaat?
U kunt meer informatie vinden op deze websites:
Wilt u de informatie ook bekijken in een animatiefilmpje? Klik dan hier.