Deze folder geeft u informatie over de gebruikelijke gang van zaken rond een longoperatie. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn dan beschreven.

De rechter- en linkerlong bevinden zich in de borstkas, aan weerszijden van het hart. Het gebied tussen de beide longen wordt het mediastinum genoemd. Hierin liggen behalve het hart, de luchtpijp, de slokdarm, bloedvaten (onder andere de grote lichaamsslagader), zenuwen, lymfeklieren en lymfevaten. De rechterlong bestaat uit drie longkwabben; de linker uit twee kwabben (zie tekening). De long is omgeven door een longvlies. De lucht die we via de neus of de mond inademen, bereikt via de keelholte de luchtpijp (trachea). De luchtpijp splitst zich in twee grote vertakkingen. Elke vertakking (bronchus), gaat naar een long en splitst zich in steeds kleinere luchtkanalen. Deze monden uit in de longblaasjes. De functie van de longen is het ademproces. Uit de ingeademde lucht wordt zuurstof in het lichaam opgenomen. Met de uitgeademde lucht verdwijnt koolzuurgas uit het lichaam.

Een longoperatie

Een longoperatie kan nodig zijn om verschillende redenen. Bij jonge mensen is er meestal sprake van een klaplong. Maar veel longoperaties worden verricht omdat we te maken hebben met longkanker of een uitzaaiing in de long van een al eerder behandelde kwaadaardigheid elders in het lichaam. Het kan ook gaan om een hardnekkig ontstekingsproces, een goedaardige afwijking of een onbegrepen afwijking. Ook wordt soms een middenrifbreuk via de borstholte geopereerd.

Onderzoek

Voorafgaande aan het voorstel tot operatie hebt u al verschillende onderzoeken ondergaan. Toch staat de diagnose niet altijd met zekerheid vast of moet nog verder onderzoek gedaan worden om te kijken of een longoperatie bij u mogelijk of zinvol is. Het kan zijn dat de chirurg eerst een kleinere (diagnostische) operatie moet doen. Er zijn drie soorten diagnostische operaties, die allen onder algehele anesthesie worden uitgevoerd:
 

Cervicale Video Mediastinoscopie
Bij deze operatie wordt lymfklierweefsel achter het borstbeen rond de luchtpijp verwijderd voor onderzoek (zie de folder over mediastinoscopie).
 

Mediastinotomie
Met hetzelfde doel als bij de mediastinoscopie, wordt via een kleine snede links naast het borstbeen, tussen de ribben door, weefselmonsters voor onderzoek genomen.
 

VATS: video assisted thoracic surgery
Dit is een kijkoperatie, waar met een kijkbuis, die tussen de ribben door in de borstholte wordt gebracht, de buitenzijde van de long wordt bekeken. Daarnaast worden via twee aparte kleine snedes instrumenten ingebracht om bijvoorbeeld een klein stukje longweefsel, lymfklierweefsel of longvlies voor onderzoek te verwijderen.

Wat u voor de operatie nog moet weten

Meestal staat het operatieplan van te voren vast. Soms echter blijkt tijdens de operatie pas, dat

• de diagnose niet vastgesteld kan worden
• er meer longweefsel moet worden verwijderd, dan eerst werd gedacht
• verwijdering van longweefsel niet goed mogelijk is of
• operatieve verwijdering van het longweefsel geen goede behandeling van de aandoening lijkt

Wanneer de diagnose tijdens de operatie niet kan worden vastgesteld, wordt een ‘vriescoupe’ onderzoek gedaan. Er wordt dan een stukje weefsel uitgenomen, ingevroren en door de patholoog (de arts die weefselonderzoek doet) tijdens de operatie onder de microscoop onderzocht. Hij beoordeelt dan om wat voor weefsel het gaat. Dan nog kan het zijn, dat pas zekerheid kan worden verkregen nadat de hele longkwab, waar de afwijking inzit, is verwijderd en onderzocht. Ondanks alle onderzoeken zijn bovenstaande problemen niet altijd te vermijden! Na de operatie wordt u verteld wat er precies gedaan is.

Bloedverdunners

Het gebruik van bloedverdunnende medicijnen moet vaak één dag of een aantal dagen voor de operatie gestaakt worden. Dit moet echter altijd gebeuren in overleg met een arts. Meldt daarom het gebruik van bloedverdunners altijd aan degene die de operatie uitvoert. Indien u op aanraden van uw arts moet stoppen met de bloedverdunners en u bent onder behandeling bij een trombosedienst, dient u contact op te nemen met de trombosedienst binnen uw regio.

De operatie

Er wordt geopereerd onder algehele anesthesie. Vaak wordt (dit hangt af van de soort operatie)  voor de operatie een zeer dun slangetje (epiduraalcatheter) in de rug aangebracht, waardoor tijdens en na de operatie pijnstillende middelen kunnen worden gegeven. De nieuwste operatie techniek voor longoperties is de video assisted thoracic surgery (VATS) zie ook boven. Het is mogelijk om een longkwab of zelf een hele long met deze nieuwe techniek te verwijderen via zeer kleine snedes. Een ander groot voordeel is dat de ribben niet meer gespreid hoeven te worden zoals dat bij de klassieke operatie techniek nodig was. Dit leidt tot minder postoperatieve pijn en sneller herstel en ontslag uit het ziekenhuis. Bij longkanker operaties is de standaard behandeling het verwijderen van de longkwab waar de tumor in zit samen met de lymfklieren. Er kunnen altijd omstandigheden zijn waarbij van de standaardprocedure moet worden afgeweken. De chirurg probeert u van te voren op de polikliniek zo goed mogelijk te informeren over de operatie. Als er sprake is van een gezwel achter het borstbeen dan moet het borstbeen opengezaagd worden zoals dat ook bij open hart operaties gebruikelijk is (sternotomie).  Overigens wordt ook in deze gevallen steeds vaker gebruik gemaakt van een kijkoperatie techniek. Na een operatie in de borstholte wordt (bijna) altijd een drain achtergelaten voor de afvoer van lucht en/of bloed. Voor meer informatie zie: http://www.ikheblongkanker.nl/vats-lobectomie of www.heelmeester.nl.

Mogelijke complicaties

Geen enkele operatie is zonder risico’s. Zo is ook bij een longoperatie de normale kans op complicaties aanwezig, zoals nabloeding, wondinfectie, trombose of longontsteking.
Daarnaast zijn er nog een aantal specifieke complicaties mogelijk.

• Omdat er bij longoperaties zeer grote slagaders en aders betrokken zijn, bestaat er een kans op een ernstige bloeding. Gelukkig komt dit zelden voor.
• Na de operatie kunnen er zich tijdelijke veranderingen van het hartritme voordoen. Met medicijnen is dat te verhelpen.
• Na een longoperatie bestaat de eerste dagen bijna altijd wel enige luchtlekkage, die via de drain kan worden afgevoerd. Een enkele keer kan deze luchtlekkage soms meer dan een week aanhouden. Geen ernstige, maar wel een vervelende complicatie.
• Wanneer een luchtlekkage veel langer dan een week aanhoudt, dan kan dat een uiting zijn van een lekkage in een grote luchtweg, een bronchusfistel. Dit lek moet dan gedicht worden, hetzij met een procedure met behulp van een bronchoscoop (flexibele kijkslang) of met een nieuwe operatie.
• Als gevolg van zenuwbeschadiging bij het uitnemen van de long, of een deel ervan, kan er in zeldzame gevallen een blijvende heesheid optreden.
• Na de operatie kan een deel van de luchtweg door een slijmprop verstopt raken (atelectase). Fysiotherapie is dan nodig, maar daarnaast moet soms ook de slijmprop met een flexibele kijkslang (bronchoscoop) worden verwijderd.

De kans dat één van de bovengenoemde complicaties een dodelijke gevolg kan hebben is varieert van bijna nul tot zes procent. Dat is mede afhankelijk van uw lichamelijke conditie, uw leeftijd, de ernst van de aandoening de duur van de operatie en de ernst van de complicatie.

Na de operatie

Zoals na alle operaties gaat u eerst naar de uitslaapkamer (verkoeverkamer). Daarna afhankelijk van de soort operatie nog 24 uur naar de afdeling intensieve zorg. Bij kleinere longoperaties ( bijvoorbeeld alleen biopten of voor een klaplong) gaat u weer terug naar de normale verpleegafdeling. De pijn wordt zo goed mogelijk bestreden via de epidurale katheter of anderszins. Voor en na de operatie zult u worden begeleid door een fysiotherapeut die hulp biedt bij het op de juiste wijze ademhalen en het ophoesten van slijm. U zult de dag na de operatie al uit bed worden gehaald. Hoe eerder dit gebeurd hoe sneller u hersteld. U mag normaal eten en drinken. De epiduraalkatheter in de rug voor de pijnbestrijding tijdens en na de operatie wordt meestal de tweede of derde dag verwijderd. De pijn rond de kleine wonden op de borstwand wordt snel minder. Er kan echter een storende doffe of juist stekende sensatie blijven op de borstwand tgv irritatie van tussenribzenuwen. Dit zal langzaam (na enkele maanden) minder worden. Als de uitslag van het weefselonderzoek bekend is, zal de longarts die met u bespreken. Hierbij zullen tevens de eventuele nabehandeling en de vooruitzichten aan de orde komen. Als u de aanwezigheid van een familielid bij het vernemen van de uitslag op prijs stelt, is het verstandig dat van tevoren met uw arts te bespreken.

Gevolgen van de longoperatie

Door het wegnemen van de long of een gedeelte ervan ontstaat ruimte. Is een long in zijn geheel verwijderd, dan vult de ontstane ruimte zich met weefselvocht dat wordt omgevormd tot een soort littekenweefsel. Is een deel van de long verwijderd, dan vult de ruimte zich met het overgebleven deel van de long.

Wat u wel en niet kan na de operatie is uiteraard afhankelijk van de kwaliteit van uw longen vóór de operatie en van de hoeveelheid longweefsel, die werd verwijderd. Het missen van longweefsel hoeft niet altijd bezwaren op te leveren. Wel kan het betekenen dat minder lichamelijke inspanning mogelijk is dan voorheen.

Het ontslag

Als alles goed gaat kunt u in het algemeen binnen vijf tot tien dagen na de operatie het ziekenhuis verlaten. Bij ontslag krijgt u een afspraak mee voor de poliklinische controle bij zowel de longarts als de chirurg. Wanneer speciale thuishulp (gezinszorg of wijkverpleging) nodig is, wordt die vanuit het ziekenhuis geregeld.

Wanneer u weer helemaal van de operatie hersteld zal zijn, is moeilijk aan te geven. Dat zal afhangen van de grootte van de operatie, de aard van de aandoening en en eventuele nabehandelingen.

Hoelang u poliklinisch moet worden gecontroleerd, hangt natuurlijk samen met de aard van uw ziekte.

Vragen

Heeft u nog vragen, stel ze gerust aan uw behandelend chirurg.

Bij dringende vragen of problemen vóór uw behandeling kunt u zich het beste wenden tot de afdeling waar de behandeling plaats moet vinden.

Heeft u na uw bezoek aan het ziekenhuis vragen?

• De eerste vijf dagen na het bezoek kunt u contact met ons opnemen via het algemene nummer van het ziekenhuis: 0341-463911. De receptioniste zal u doorverbinden met de afdeling waar u uw vraag kunt stellen.

• Is het langer dan vijf dagen geleden? Neem dan contact op met uw eigen huisarts of buiten kantoortijden met de huisartsenpost. Zie voor contactgegevens de website van ziekenhuis St Jansdal.

   

Tot slot

Bent u van mening dat bepaalde informatie ontbreekt of onduidelijk is, dan vernemen wij dat graag van u.