Klik op de afbeelding om deze folder te bekijken met beeld en geluid (Indiveo). 

 

Fenomeen van Raynaud

Tekst video:

Bij het fenomeen van Raynaud stroomt er niet genoeg bloed naar de vingers of tenen. Dat komt doordat de bloedvaten verkrampen, bijvoorbeeld door kou of spanning. Tijdens een aanval van Raynaud verkleuren uw vingers en tenen. Ze worden eerst bleek. Daarna voelen ze vaak verdoofd en koud aan en doet het pijn. Als er na verloop van tijd weer genoeg bloed naar uw vingers of tenen stroomt, worden uw vingers en tenen rood of paars. U kunt dan last krijgen van tintelingen, zwellingen of meer pijn. Na een tijdje krijgen uw vingers of tenen hun normale kleur weer terug. De zorgverlener stelt de diagnose op basis van de klachten die u aangeeft. Soms is er aanvullend onderzoek nodig, zoals een bloedonderzoek of nagelriemonderzoek, om de samenhang met een reumatische aandoening te onderzoeken.

 

Primaire en secundaire Raynaud

Als u last heeft van het fenomeen van Raynaud en verder gezond bent, heeft u het primaire fenomeen van Raynaud. Dit komt vaak voor en is meestal onschuldig. Deze vorm ontstaat vaak in de puberteit. U kunt ook secundair het fenomeen van Raynaud hebben. Dit betekent dat het komt door een andere ziekte, zoals een vaat- of reumatische aandoening. Het kan ook komen door roken of medicijnen, zoals bètablokkers. Als de arts denkt dat u secundair Raynaud heeft, krijgt u onderzoeken om de oorzaak te vinden.

 

Voorbereiding op het nagelriemonderzoek

Soms wil de arts een nagelriemonderzoek doen om te kijken of het fenomeen van Raynaud door een reumatische aandoening komt.

 

Voorbereiding op het onderzoek

• Ga 3 tot 4 weken voor het onderzoek niet naar de manicure en duw uw nagelriemen niet terug.
• Verwijder 3 tot 4 weken voor het onderzoek nagellak.
• Heeft u kunstnagels? Verwijder deze 3 tot 4 weken voor het onderzoek.
• Doe 3 tot 4 weken voor het onderzoek geen activiteiten waarbij uw nagels snel stukgaan, zoals gitaar spelen of tuinieren.
• Heeft u een pinda-allergie? Vertel dit aan uw arts. De olie die wordt gebruikt bij het onderzoek kan pinda’s bevatten.

Niet roken

Rook niet 2 uur voor het onderzoek.
 

Handen opwarmen

Zorg dat u 15 tot 30 minuten voor het onderzoek aanwezig bent. Zo kunnen uw handen weer warm worden.

 

Het onderzoek

Het nagelriemonderzoek

Tekst video:

In sommige gevallen wordt het fenomeen van Raynaud veroorzaakt door een reumatische aandoening. Om te onderzoeken of dat bij u het geval is, krijgt u een nagelriemonderzoek, ook wel een capillairmicroscopie genoemd. Dit is een onderzoek van de microscopisch kleine bloedvaatjes in de nagelriem. Voordat het onderzoek begint, gaat u zitten en legt u uw handen op de onderzoekstafel. De zorgverlener brengt een druppeltje olie aan op de nagelriem. Door de olie worden de haarvaatjes goed zichtbaar. Daarna plaatst de zorgverlener een microscoop op uw vinger. Deze microscoop heet een capillairoscoop en is verbonden aan een scherm. Door de capillairoscoop worden de bloedvaatjes sterk vergroot. Daardoor kan de zorgverlener op het scherm zien of ze er gezond uitzien. Terwijl de zorgverlener uw vingers bekijkt, worden er ook foto's van de haarvaatjes gemaakt. Nadat de zorgverlener de nagels van alle vingers heeft bekeken kunt u uw handen wassen. Daarna is het onderzoek klaar.

 

Het onderzoek

Tijdens het onderzoek legt u uw handen plat op de tafel. De arts doet een druppel olie, bijvoorbeeld pindaolie, op uw nagelriemen. Daarna kijkt de arts naar de kleinste bloedvaatjes onder uw nagelriemen met een microscoop. De beelden zijn te zien op een tablet. Er worden ook foto’s gemaakt, zodat de arts later alles goed kan bekijken. Alle vingers worden onderzocht, behalve de duimen.
 

Het onderzoek duurt ongeveer 20 tot 30 minuten.

 

Adviezen en behandelingen

Stop met roken

Stop met roken. Roken maakt de bloedvaten smaller.

 

Houd uw handen en voeten warm

Houd uw handen, voeten en lichaam goed warm. Dit helpt ook als het niet zo koud is buiten. In de lente draagt u bijvoorbeeld langer dan andere mensen warme kleding en handschoenen. Sommige mensen gebruiken zilverdraad handschoenen of sokken. Deze kunnen (deels) vergoed worden door de zorgverzekering. Vraag uw zorgverlener om meer informatie. 
Let op: verwarm uw vingers of tenen tijdens een aanval, maar gebruik geen heet water.

 

Probeer de oorzaak te vinden

Probeer te ontdekken waardoor u aanvallen krijgt. Dan kunt u proberen die situaties te vermijden of hier rekening mee te houden.

 

Medicijnen

Bij ernstige vormen krijgt u vaak vaatverwijdende medicijnen, zoals:

• Nifedipine, dit medicijn wordt veel gebruikt.
• Amlodipine, losartan of ketensin (ketanserine).

• Bij ernstige klachten en wondjes aan de vingertoppen kan uw arts Ilomedine voorschrijven. Dit is een medicijn dat via het infuus in het ziekenhuis wordt gegeven. Het maakt de bloedvaten wijder, zodat wondjes sneller genezen. Dit kan hoofdpijn of duizeligheid veroorzaken.

 

Voorkom wondjes aan de vingers of tenen

Zorg ervoor dat u geen wondjes aan uw vingers of tenen krijgt. Heeft u een wond die niet geneest, of heeft u een infectie (zoals koorts, rillingen of pus)? Neem dan contact op met uw huisarts.

 

Voldoende bewegen

Zorg voor een goede bloedsomloop door veel te bewegen.

 

Meer informatie

Op de website van reuma.nl vindt u meer informatie over het fenomeen van Raynaud.

 

Wilt u de informatie ook bekijken in een animatiefilmpje? Klik dan hier.