Wat zijn droge ogen?
Sommige mensen produceren niet genoeg traanvocht om hun ogen voldoende vochtig te houden. Bij anderen is de kwaliteit van de tranen niet voldoende. Het gevolg is dat de ogen gaan branden en steken of slijm gaan afscheiden. Het eigenaardige is, dat dit weer kan leiden tot abnormaal tranende ogen. Deze tranen tengevolge van irritatie zijn echter niet van dezelfde samenstelling als het normale vochtlaagje dat altijd over het oog moet liggen, de “traanfilm”. Deze overtollige tranen lossen daarom ook het probleem van de droge ogen niet op.
Wat is een traanfilm?
Er zijn eigenlijk twee soorten tranen, waarvan de tranen die uit de ogen rollen als men huilt of als de ogen geïrriteerd raken het bekendst zijn. Maar tranen hebben een veel belangrijker taak, namelijk de ogen vochtig houden. Bij elke knipperslag, zo om de 20 tot 30 seconden, wordt het traanvocht in een dun laagje gelijkmatig verdeeld over het oog. Dit dunne laagje noemt men de “traanfilm” en het dient om het oog glad te houden, het te beschermen tegen de buitenlucht en om helder te kunnen zien. Deze traanfilm is samengesteld uit drie bestanddelen: een olieachtige laag, een waterige laag en een slijmachtige laag. Het olieachtige buitenste laagje van de traanfilm wordt geproduceerd door kleine kliertjes in de oogleden, de kliertjes van Meibom. De functie is te voorkomen dat het traanvocht te snel verdampt. Het waterige middelste laagje wordt geproduceerd door kliertjes in het bindvlies dat over het oogwit heen zit. Het heeft tot taak het oog schoon te wassen van vuil en stof. De slijmachtige binnenste laag van de traanfilm komt uit andere kliertjes in het bindvlies van het oog en moet ervoor zorgen dat de waterige laag zich gelijkmatig over het oog verdeelt en zich er goed aan vasthecht.
Wat zijn de oorzaken van droge ogen?
Als één van de laagjes van de traanfilm ontbreekt of onvoldoende is kan men last krijgen van droge ogen. Het kan zijn dat men te weinig knippert met de oogleden. Ook de leeftijd kan een rol spelen. Bepaalde ziekten gaan gepaard met droge ogen en soms komt het voor als bijwerking van bepaalde geneesmiddelen. Droge ogen kunnen dus vele oorzaken hebben en er is onderzoek door de oogarts nodig om vast te stellen om welk geval het gaat. Door middel van een “spleetlamp”-onderzoek kan de oogarts de traanfilm beoordelen. Met behulp van kleurstof druppels kan dit nog nader onderzocht worden. Ook kan de traanvochtproductie worden gemeten met behulp van een strookje vloeipapier onder het onderste ooglid.
Behandeling
Behandeling is niet eenvoudig, omdat het meestal niet lukt de oorzaak van de droge ogen weg te nemen. Dan is het van belang te proberen de irritatie zo veel mogelijk te verminderen.
Dit kan men doen door ofwel kunstmatig traanvocht toe te voegen ofwel door het aanwezige traanvocht zo lang mogelijk vast te houden. Het eerste doet men met behulp van “kunsttranen” die een aanvulling vormen op de eigen tranen. Het zo lang mogelijk vasthouden van het aanwezige traanvocht kan op verschillende manieren gebeuren, maar vergt in het algemeen een ingreepje aan de oogleden. Deze methoden worden alleen toegepast als de afwijking die de oogarts constateert ernstig genoeg is en niet op eenvoudiger wijze verholpen kan worden.
Wat kunt u zelf doen?
Als u hebt gemerkt dat u onder bepaalde omstandigheden méér klachten heeft, probeer dan deze omstandigheden te veranderen. U kunt voorkomen dat het traanvocht te snel verdampt door de luchtvochtigheid in huis te verbeteren. Dit kunt u doen met behulp van waterbakken aan de verwarming of door de aanschaf van een luchtbevochtiger. Buiten kan een speciale (fiets-) bril, die aan de zijkanten is afgesloten, ervoor zorgen dat de ogen door de wind niet te veel uitdrogen.
Vermijd zaken die extra droogte of irritatie geven, zoals een haarföhn, een ventilator of rook. Sommige mensen hebben baat bij een luchtreiniger. Als u vooral na het slapen last heeft vraag dan aan uw partner of iemand die u ziet slapen of u de ogen wel goed sluit bij het slapen. Sommige mensen slapen met hun ogen half open en het is van belang dit te melden aan de oogarts die u onderzoekt voor uw klacht. Ook het is goed dat u het meldt als u klachten heeft bij lezen, TV kijken en computeren.
Vragen
Heeft u vragen? Neem dan contact op met de assistente of de dienstdoende arts van de polikliniek voor oogheelkunde. De polikliniek is bereikbaar van maandag t/m vrijdag van 08.30 tot 17.00 uur. Telefoonnummer (0341) 46 37 51.