Binnenkort heeft u een afspraak voor een onderzoek waarvoor u nuchter moet zijn. Dit betekent dat u langere tijd voor de afspraak niet mag eten. Tijdens de voorbereidingsdagen kunt u last krijgen van te hoge of te lage bloedglucosewaarde. Om dit zoveel mogelijk te voorkomen adviseren wij de voor u geldende instructies nauwkeurig op te volgen. Dit naast de andere voorbereidingen die u voor het onderzoek moet treffen (zie de folders over het desbetreffende onderzoek).

 

Algemeen advies

• Heeft u een insulinepomp neem dan contact op met uw eigen diabetesbehandelaar. 
• Mensen met diabetes mellitus type 1 kunnen NOOIT zonder insuline. 
• Gebruikt u insuline en heeft  u weleens hypo’s (lage bloedglucose)? Neem druivensuikertabletten mee! 
• Neem (indien van toepassing) uw eigen insulinepennen en glucosemeter mee. 
• Heeft u nog vragen, neem dan contact op met uw eigen diabetesbehandelaar (bij voorkeur zeven dagen voor het onderzoek).

 

Röntgenonderzoek en metformine 

Gebruikt u metformine en krijgt u een röntgenonderzoek waarbij u een jodiumhoudend contrastmiddel in een bloedvat toegediend krijgt? Dan moet u tijdelijk stoppen met het gebruik van metformine. Afhankelijk van uw nierfunctie geldt dit voor enkele dagen. Het is mogelijk dat u extra bloed moet laten prikken na het onderzoek om te bepalen wanneer u de metformine weer kunt hervatten. Mocht de waarde onder een bepaalde norm zijn, dan wordt er overlegd met de contrastpoli of u mogelijk de metformine enkele dagen moet staken. 

 

 

Röntgenonderzoek en glucosesensor/insulinepomp 

Afhankelijk van uw soort insulinepomp en/of glucosesensor en het onderzoek, moeten de pomp/sensor net voor het onderzoek afgekoppeld worden. Tijdens de MRI moet de sensor verwijderd worden en de insulinepomp afgekoppeld. Bij een CT-scan hoeft dit niet altijd (wel pomp afkoppelen). Breng na het onderzoek een nieuwe sensor/POD aan. U kunt met de leverancier overleggen of u in aanmerking komt voor een extra sensor in verband met het onderzoek. 

Meld bij de medewerker van de afdeling dat u een sensor/insulinepomp heeft en overleg bij twijfel. Neem uw reader/telefoon mee. 

 

Wat kunt u doen als u verschijnselen van een hypo krijgt?  

Krijgt u verschijnselen van een hypo (lage bloedsuiker), zoals honger, beven, zweten, een trillerig gevoel, bleekheid, wazig zien, hoofdpijn en duizeligheid en een bloedsuiker lager dan 4.0 mmol/l? Neemt u dan 5-7 tabletten druivensuiker. U kunt ook één glas limonade drinken, gemaakt van 35 ml ranja (ongeveer 3 eetlepels) aangelengd met water. 

 

Algemeen advies voor controle bloedglucose (voor de mensen met insuline behandeling)

Belangrijk is de controle van uw bloedglucose. In de tabellen hieronder ziet u wat u moet doen als uw bloedglucose te hoog of te laag is. Kijk in desbetreffende folder of u vast of vloeibaar voedsel mag. Voor extra informatie over de koolhydraten: https://www.stjansdal.nl/folders/koolhydratenlijst

 

Bloedglucosecontrole de dag vóór het onderzoek

Waarde bij controle voor de nacht	Actie
Lager dan 4 mmol/l	5 tot 7 tabletten druivensuiker of 35 ml (ongeveer 3 eetlepels) ranja aangemengd met water  En 25 gr koolhydraten = 1 snee brood met zoet beleg of schaaltje gewone vla
Tussen 4 en 7 mmol/l	15 gram koolhydraten = 1 portie fruit/sap of 1 snee  brood met hartig beleg of schaaltje suikervrije vla
Hoger dan 7 mmol/l	Ga rustig slapen
Hoger dan 15 mmol/l	Bijspuiten volgens uw eigen bijspuitschema.  Indien u corrigeert, controleer na 2 uur uw  glucosewaarde

 

Bloedglucosecontrole gedurende de dag ván het onderzoek

Tijdstip	Bloedglucosewaarde	Actie
Dagcurve prikken:  Nuchter (op het tijdstip waarop u normaliter ontbijt)  Twee uur hierna  Lunchtijd  Voor avondeten  Voor slapen gaan	Lager dan 4 mmol/l (hypo)             Tussen 4 en 10 mmol/l    Tussen 10 en 15 mmol/l           Hoger dan 15 mmol/l	5 tot 7 tabletten druivensuiker of  35 ml ( =3 eetlepels) ranja  aangemengd met water (ranja  passeert de maag snel en is geen  belemmering voor het onderzoek)     Goed    Accepteren Uitzondering:  Diabetes type 1, eigen  bijspuitschema hanteren of wat is  afgesproken met diabetesteam     Indien mogelijk zelf bijregelen

 

1. Bloedglucoseverlagende tabletten en/ of GLP1-analoog

Dag vóór het onderzoek: u kunt uw tabletten/injectie op de gebruikelijke tijd innemen/injecteren. 

• Gebruikt u insuline, kijk dan ook bij hoofdstuk 2 
• GLP-1 injectie kunt u een dag overslaan 

 

Tabel 1.1: Dag ván het onderzoek

Onderzoek vindt plaats vóór13.00 uur	Dosering
Vóór het onderzoek: u bent nuchter vanaf  22.00 uur (dag ervoor)	Bij het ontbijt: geen tabletten innemen
Na het onderzoek:	Bij 1 keer daags gebruik van tabletten:  u neemt de tabletten in bij de volgende maaltijd.   Als u de tabletten vaker per dag gebruikt:  bij de volgende maaltijd de gebruikelijke dosering hervatten (niet inhalen).

 

Tabel 1.2:

Onderzoek vindt plaats ná 13.00 uur	Dosering
Voor het onderzoek: U mag tot 07.30 uur  nog een licht ontbijt gebruiken.	Bij het ontbijt: geen tabletten innemen.
Na het onderzoek:	Bij het avondeten: gebruikelijke dosering hervatten  (niet inhalen).

 

Tabel 1.3: Overzicht orale bloedglucoseverlagende medicijnen (tabletten)

Soort preparaat	Generieke naam / Merknaam
? Glucosidasremmer	Acarbose / glucobay
Biguanide	Metformine  Metformine/glibenclamide -glucovance
Sulfonylureumderivaten	Glibenclamide (voorheen daonil)  Gliclazide / diamicron  Gliclazide  Glimepiride / amaryl  Tolbutamide
Meglitiniden	Repaglinide / novonorm
Thiazolidinedionen	Pioglitazon / actos  Pioglitazon/metformine -competact
SGLT2- remmers	Canagliflozine / Invokana  Canagliflozine /metformine- Vokanamet  Dapagliflozine / Forxiga  Dapagliflozine/metformine Xigduo  Empagliflozine / Jardiance  Empagliflozine/metformine - Synjardy
DPP-4 remmers	Linagliptine / Trajenta  Linagliptine/metformine – Jentadueto  Saxagliptine / Onglyza  Saxagliptine/metformine – Komboglyze  Sitagliptine / Januvia-Ristaben-Tesavel-Xelevia  Vildagliptine / Galvus-Jalra  Vildagliptine/metformine - Eucreas
GLP-1	Semaglutide / Rybelsus

 

Tabel 1.4. Gebruikt u één van onderstaande GLP-1 injecties? Dan gebruikt u uw medicijnen zoals u gewend bent.

Dulaglutide (Trulicity)   Exenatide (Byetta, Bydureon)   Liraglutide (Victoza, Saxenda)   Lixisenatide (Lyxumia)   Semaglutide (Ozempic)

 

2. Insuline éénmaal daags langwerkend insuline of een combinatie van 1dd insuline en GLP1-analoog 

Dag vóór het onderzoek: 

Indien u gewend bent om de langwerkende insuline: 

• ‘s ochtends te injecteren, dan kunt u de gebruikelijke hoeveelheid injecteren. 
• ’s avonds te injecteren, dan dient u 75 % (¾) van de gebruikelijke hoeveelheid te injecteren. 

 

Tabel 2.1: Dag ván het onderzoek

Onderzoek vindt plaats vóór 13.00 uur	Dosering
Vóór het onderzoek: U bent nuchter vanaf  22.00 uur (dag ervoor)	Geen ontbijt = geen insuline
Na het onderzoek:	Bij de eerste maaltijd na het onderzoek injecteert u 50% (½) van de gebruikelijke ontbijtdosering.  Als u de insuline normaal in de avond injecteert hervat u de gebruikelijke dosering op het gebruikelijke tijdstip.

 

Tabel 2.2.

Onderzoek vindt plaats ná 13.00 uur	Dosering
Vóór het onderzoek: U mag tot 07.30 uur  nog een licht ontbijt gebruiken.	Bij het ontbijt:  Bent u gewend om de langwerkende insuline ’s ochtends te injecteren, dan dient u 50% (½) van de gebruikelijke dosering te injecteren.
Na het onderzoek:	Als u de insuline normaal in de avond injecteert  hervat u de gebruikelijke dosering op het  gebruikelijke tijdstip.

 

Tabel 2.3. Overzicht langwerkende insuline, tijdstip van injecteren: 1 keer per dag (of ontbijt of avondeten of voor slapen).

Soort insuline	Generieke naam/ merknaam
Middellang	Insuline Isofaan: - Insulatard / Humaline NPH /  Insuman Basal
Langwerkend	Insuline Detemir: Levemir  Insuline Glargine: Abasaglar, Lantus, Toujeo
Ultra-Langwerkend	Insuline Degludec: Tresiba
Combinatie insuline en GLP-1ra	Insuline Glargine/lixisenatide:  Suliqua  Insuline Degludec/liraglutide:  Xultophy

 

3. Insuline tweemaal daags: mix-insuline 

Dag vóór het onderzoek: 

• Bij het ontbijt de gebruikelijke insulinedosering. 
• Bij het avondeten kunt u 75% (¾) van uw gebruikelijke dosis injecteren. 

 

Dag ván het onderzoek:

Tabel 3.1

Onderzoek vindt plaats vóór 13.00 uur	Dosering
Vóór het onderzoek: u bent nuchter vanaf  22.00 uur (dag ervoor)	Geen ontbijt = geen insuline
Na het onderzoek:	Bij de eerste maaltijd (lunch) na het onderzoek injecteert u 33 % (1/3) van de gebruikelijke ontbijtdosering.  Bij het avondeten: gebruikelijke dosering.

 

Tabel 3.2:

Onderzoek vindt plaats ná13.00 uur	Dosering
Voor het onderzoek: u mag tot 07.30 uur  nog een licht ontbijt gebruiken.	Bij het ontbijt: 50 % (1/2) van de gebruikelijke  ochtenddosering
Na het onderzoek:	Bij het avondeten: gebruikelijke dosering.

 

Tabel 3.3 Overzicht van mix insulines, tijdstip van injecteren: 2 keer per dag (ontbijt en avondeten)

Soort insuline	Generieke naam / merknaam
Mix insulines	Gewone insuline / isofane insuline: Humaline 30/70  Gewone insuline / isofane insuline: Insuman Comb 25  Aspart/ protamine: Novomix 30/70  Lispro/ protamine: Humalog mix 25/75  Aspart/ degludec: Ryzodeg

 

4. Insuline viermaal daags:  kortwerkend insuline icm éénmaal daags langwerkende insuline 

Dag vóór het onderzoek: 

Indien u gewend bent om de: 

• langwerkende insuline ‘s ochtends te injecteren, dan kunt u de gebruikelijke hoeveelheid injecteren. 
• langwerkende insuline ’s avonds te injecteren, dan dient u 75% (3/4) van de gebruikelijke hoeveelheid te injecteren. 

 

Dag ván het onderzoek:

Tabel 4.1

Onderzoek vindt plaats vóór13.00 uur	Dosering
Voor het onderzoek: u bent nuchter vanaf  22.00 uur (dag ervoor)	Bij langwerkende insuline in de ochtend:  50% (1/2) van de gebruikelijke hoeveelheid te injecteren.   Geen ontbijt = Geen kortwerkende insuline.
Na het onderzoek:	Langwerkende insuline in de avond:   gebruikelijke dosering hervatten.   Kortwerkende insuline: gebruikelijke dosering  hervatten bij de maaltijden.

 

Tabel 4.2:

Onderzoek vindt plaats ná13.00 uur	Dosering
Voor het onderzoek: U mag tot 07.30 uur  nog een licht ontbijt gebruiken.	Bij langwerkende insuline in de ochtend:  50% (½) van de gebruikelijke hoeveelheid te injecteren.   Kortwerkende insuline:  50% (½) van de gebruikelijke dosering
Na het onderzoek:	Langwerkende insuline in de avond:   de gebruikelijke dosering hervatten.   Kortwerkende insuline:  hervatten bij de maaltijden.

 

Tabel 4.3. Overzicht van kortwerkende (voor iedere maaltijd en zonodig voor correctie) en langwerkende insuline (1 keer daags)

Kortwerkende insuline	Generieke naam / merknaam
Zeer ultra-kortwerkend	Insuline aspart: Fiasp
Ultra-kortwerkend	Insuline aspart: Novorapid  Insuline lispro: Humalog  Insuline glulisine: Apidra
Kortwerkend	Insuline, gewoon: Humaline regular

 

Langwerkende insuline	Generieke naam/ merknaam
Middellang	Insuline Isofaan: - Insulatard / Humaline NPH /  Insuman Basal
Langwerkend	Insuline Detemir: Levemir  Insuline Glargine: Abasaglar, Lantus, Toujeo
Ultra-Langwerkend	Insuline Degludec: Tresiba

 

5. Subcutane Insulinepomp (CSII)

Neem altijd contact op met uw eigen diabetesverpleegkundige of behandelend arts voor een individueel advies. 

 

Algemeen: in principe hoeft u de basaalstand niet aan te passen. De bolus wordt gegeven zoals u gewend bent afhankelijk van uw bloedglucose en koolhydraatintake. 

• Bij intensief laxeren kan het nodig zijn om de basaalstand (tijdelijk) te verlagen. 
• Zijn de bloedglucosewaarden gedurende de dag lager dan 6, dan adviseren wij om de pomp op een tijdelijke basaal van 50% in te stellen (indien mogelijk). 
• Bij niet eten wordt geen maaltijdbolus gegeven. Bij verhoogde glucoses gebruikt u de correctiebolus en evt de tijdelijke basaal verhogen. 

 

Een algemeen advies voor bijspuitschema bij nuchter beleid (indien u kortwerkende insuline heeft) 

• Bloedglucose hoger dan 15 mmol/l, 2 eenheden (ultra) kortwerkende insuline 
• Bloedglucose hoger dan 20 mmol/l, 4 eenheden (ultra) kortwerkende insuline 

Controleer de bloedglucose na twee uur en corrigeer evt na twee uur. 

 

Bereikbaarheid 

• St Jansdal ziekenhuis: 0341-463911 
• Diabetescentrum (poli Interne Geneeskunde) 0341-463747 

De diabetesverpleegkundigen van het St Jansdal zijn te bereiken via de assistente. Als u contact opneemt, geef dan de gebruikte medicatie en (insuline) doseringen door. De assistente maakt voor u een telefonische afspraak met de diabetesverpleegkundige. 

• Functieafdeling (planning Endoscopie 0341-463538) 

• Afdeling radiologie: 0341-463650