Artritis / artrose van de duimbasis

Wat is artritis/artrose van de duimbasis? Artritis en artrose zijn aandoeningen van de gewrichten. In een normaal gewricht zijn de uiteinden van de botten bedekt met kraakbeen, dat ervoor zorgt dat de botten soepel en pijnloos over elkaar heen schuiven. Bij artrose (degeneratieve artritis) slijt het kraakbeen en gaan de botten tegen elkaar wrijven. Er ontstaan klachten en uiteindelijk gaat het gewricht kapot. In de hand ontstaat artrose vaak in het basisgewricht van de duim. Dit gewricht wordt gevormd door een klein handwortelbeentje en het eerste van de drie duimbeentjes (zie afbeelding 1)

De vorm van deze beentjes geeft de duim de mogelijkheid veel kanten op te bewegen, waardoor het mogelijk wordt met duim en vingers iets vast te pakken (pincetgreep).
 

Wie krijgt artritis/ artrose van de duimbasis?

Vrouwen krijgen deze aandoening vaker dan mannen. Meestal ontstaat het na het veertigste levensjaar. Eerder letsel van dit gewricht (breuken of verstuikingen) vergroten de kans om later artrose te krijgen.
 

Symptomen en klachten

Het eerste symptoom van artrose van de duimbasis is pijn bij het vastpakken van voorwerpen met de duim en vingers (pincetgreep), bijvoorbeeld bij het openen van potjes, het openen van het autoportier, en het omdraaien van sleutels.

Zware belasting van de duim en weersverande-ringen (in temperatuur of luchtvochtigheid) kunnen de pijn uitlokken. Naarmate de ziekte verergert, gaat de geringste beweging al pijn doen. De kracht neemt af en de duim kan opzetten wanneer hij gebruikt wordt. Het gewricht zet op en lijkt uit de kom te gaan. Uiteindelijk wordt de beweging van het gewricht beperkt (zie afbeelding 2).

Diagnose

De geschiedenis van de hand (hoe is de hand gebruikt, welke eerdere letsels heeft de duim opgelopen) kan de plastisch chirurg op het spoor zetten van de diagnose. Bij nauwkeurig onderzoek wordt vaak een knobbel aan de duimbasis ontdekt die ontstaat tengevolge van zwelling of uit de kom raken van de vinger. Drukken op het gewricht doet vaak pijn. Ook het bewegen van de duim terwijl het gewricht als het ware in elkaar gedrukt, wordt doet pijn en geeft een knarsend gevoel. Dit betekent dat de botten over elkaar schuren (zie afbeelding 3).

Aanvankelijk is de bewegingsmogelijkheid van het gewricht nog normaal, later wordt dit minder (vooral bij het naar buiten bewegen van de duim). In de ernstigste gevallen, wanneer het gewricht helemaal wegslijt, zakt het eerste duimbeentje weg in de hand wanneer kleine voorwerpen worden vastgepakt. Hierdoor wordt het tweede gewrichtje van de vinger overstrekt bij het grijpen van grotere voorwerpen.
 

Behandeling

Bij vroegtijdige ontdekking kunnen de symptomen van de aandoening meestal verdwijnen met niet-operatieve maatregelen zoals bewegingsbeperking, een spalkje of geneesmiddelen die de zwelling tegengaan. In de ernstiger gevallen is een operatie noodzakelijk. Er zijn twee soorten operaties mogelijk. De ene ingreep houdt in dat het gewricht wordt vervangen door een klein kunstgewrichtje. Bij de andere ingreep wordt het kleine handwortelbeentje (zie afbeelding 1) verwijderd. In beide gevallen wordt het schuren van de bot over elkaar voorkomen met als gevolg verlichting van de pijn. De beweeglijkheid blijft daarbij zo veel mogelijk behouden. De plastisch chirurg zal u informeren over welke behandeling het meest geschikt voor u zal zijn.
 

Meer informatie?

Hebt u na het lezen van deze folder nog vragen of wilt u meer informatie, dan zal de plastisch chirurg u tijdens zijn spreekuur graag te woord staan.
Het kan handig zijn uw vragen van tevoren op papier te zetten. Ook kunt u contact opnemen met de polikliniek Chirurgie, telefoon (0341) 463777, of een bezoek brengen aan onze website: www.plastisch-chirurgie.nl.
 

Verantwoording tekst

Deze folder is samengesteld door de maatschap Plastische Chirurgie in samenwerking met de stafdienst Concerncommunicatie van de Isala klinieken. Bent u van mening dat bepaalde informatie ontbreekt of onduidelijk is, dan vernemen wij dat graag.