In deze folder leest u over het weghalen van de amandelen bij kinderen tot tien jaar.
 

Wat zijn amandelen en wat is hun functie?

Het lichaam heeft een systeem om infecties tegen te gaan. Dit heet het lymfkliersysteem. In de overgang van mond en neus naar de keel zit veel lymfklierweefsel. Dit weefsel vangt ziekteverwekkers op en maakt ze onschadelijk. Op sommige plekken is dit weefsel dikker.
 

 

In de neus-keelholte

De neus-keelholte is de ruimte achter de neus, boven het zachte gehemelte. Hier zit het verdikte lymfklierweefsel, dat de neusamandel of adenoïd wordt genoemd. De neusamandel is vooral aanwezig bij jonge kinderen. Vanaf ongeveer acht jaar wordt hij kleiner. Aan beide zijden van de neusamandel begint de buis van Eustachius. Deze buis verbindt de neus-keelholte met de oren.
 

In de keel

De keelamandelen, of tonsillen, zijn twee knobbels links en rechts achter in de keel. Tussen de keelamandelen hangt de huig, het stukje weefsel van het zachte gehemelte.
 

Achter op de tong

Dit deel heet de tongamandel en ligt naast de tong, bij de keelamandelen. De tongamandel zorgt bijna nooit voor klachten. Daarom wordt hij in deze folder niet besproken.

 

De amandelen zijn maar een klein deel van het afweersysteem. Het weghalen van de amandelen heeft geen invloed op de afweer van het lichaam.
 

Klachten

Als de amandelen te veel ziekteverwekkers binnenkrijgen, raken ze ontstoken en zwellen op. Bij een ontstoken neusamandel kan dit zorgen voor een vieze neus en steeds terugkerende verkoudheid. Andere klachten zijn slecht slapen, snurken, door de mond ademen en oorontstekingen.

 

Bij ontstoken keelamandelen krijg je vaak keelpijn, slikklachten en koorts. De keelamandelen kunnen ook altijd wat ontstoken zijn, wat leidt tot vermoeidheid, minder eetlust en slechte adem. Soms kun je verdikte lymfklieren in de hals voelen. Heel grote keelamandelen kunnen de ademhaling moeilijk maken, wat onrustig slapen en snurken veroorzaakt.

 

Als zowel de keel- als neusamandelen ontstoken zijn, krijg je een combinatie van deze klachten.

 

Wanneer worden amandelen verwijderd?

Amandelen worden verwijderd als de klachten ernstig en vaak zijn. Als medicijnen niet genoeg helpen, kan het beter zijn om de amandelen weg te halen. De arts kijkt of alleen de neusamandel, of ook de keelamandelen verwijderd moeten worden. De leeftijd van het kind is ook belangrijk: hoe jonger het kind, hoe voorzichtiger de arts zal zijn. Er is geen vaste leeftijdsgrens, de ernst van de klachten is het belangrijkst. De neusamandel kan niet helemaal worden verwijderd, alleen het middelste deel. Soms groeit het terug. De keelamandelen kunnen wel volledig worden weggehaald, maar soms groeit er een klein deel terug.

 

Let op!

Als uw kind ziek is met een temperatuur boven de 38,5° C, kan de behandeling niet doorgaan. Ook als een broertje of zusje een infectieziekte heeft, gaat de behandeling niet door. Dit geldt voor ziekten zoals rode hond, mazelen, bof of roodvonk. Bel dan naar (0341) 43 58 32 om de afspraak af te bellen. Maak een nieuwe afspraak zodra uw kind hersteld is. U kunt hiervoor bellen naar poli KNO op (0341) 463566.

 

Voorbereidingen

Nuchter zijn
Uw zoon of dochter krijgt voor de operatie narcose. Het is belangrijk dat uw kind ‘nuchter’ is als het op de operatieafdeling komt. Dit voorkomt dat uw kind overgeeft tijdens de operatie. Overgeven kan leiden tot longontsteking.

 

Nuchter zijn betekent dat uw kind vanaf 24.00 uur (12 uur ’s nachts) niet meer mag eten. Tot 06.00 uur (6 uur ’s ochtends) mag het kind wel een slokje water.  Als het nodig is, maakt de anesthesioloog een andere afspraak over het nuchter zijn. Hij of zij zal u dan daarover vertellen.

Pijnstilling
Geef uw kind thuis alvast een paracetamol zetpil voordat u naar het ziekenhuis gaat. Volg de dosering in de bijsluiter.

 

Temperatuur
Wilt u de temperatuur van uw kind meten? Als de temperatuur boven de 38,5 °C is, bel dan naar (0341) 46 35 66.
 

Geen sieraden en nagellak
Laat alstublieft oorbellen en andere sieraden thuis. Verwijder ook nagellak. Tijdens de ingreep moet de kleur van de nagels zichtbaar zijn.
 

Kleding
Het is handig als uw kind makkelijk zittende kleding of een pyjama draagt. Neem ook reservekleding mee voor het geval de kleding vies wordt.
 

Fopspeen en andere dingen
Neem ook een fopspeen, knuffel of flesje mee.
 

Melden

U en uw kind worden op een afgesproken tijd verwacht bij de operatiekamers. Deze zijn op de begane grond, gang C, looproute 0.66.
 

Speel- / uitslaapkamer

Uw kind wordt opgehaald door één ouder. Daarna gaat het naar de speel- of wachtkamer. Hier worden nog wat vragen gesteld en krijgt uw kind een armbandje om.

Als het tijd is, haalt een verpleegkundige uw kind op. U mag mee naar de operatiekamer. Daar moet uw kind in een kapje blazen tot hij of zij slaapt. Daarna gaat u terug naar de speelkamer.
 

Hoe vindt de operatie plaats: knippen of pellen?

De ingreep gebeurt onder narcose. Bij kinderen wordt vaak een techniek gebruikt die ‘amandelen knippen’ wordt genoemd. Dit komt omdat de keelamandelen vroeger gedeeltelijk werden verwijderd.

 

Tegenwoordig worden de keelamandelen helemaal verwijderd met een speciale techniek. Hiermee worden de keelamandelen in één beweging losgemaakt van de onderlaag. Bij volwassenen zitten de keelamandelen steviger. De techniek die dan wordt gebruikt, heet ‘amandelen pellen’. Hierbij worden de keelamandelen nauwkeurig losgemaakt van de onderliggende laag. Soms gebruiken artsen bij kinderen dezelfde techniek als bij volwassenen.
 

Eventuele complicaties

Elke operatie, ook het verwijderen van amandelen, heeft enige risico’s. Bij deze ingreep is het grootste risico een nabloeding. Daarom is het belangrijk dat het bloed goed kan stollen.

Voor de operatie en de eerste dagen daarna mag uw kind geen medicijnen nemen die de stolling beïnvloeden. Dit betekent dat er geen pijnstillers met acetylsalicylzuur (zoals Aspirine of Acetosal) mogen worden gegeven.

 

Bij kinderen kunnen, vooral als de neus- en keelamandelen erg groot waren, na de operatie problemen met de neusspraak ontstaan. Soms wordt de stem ook iets hoger. In de meeste gevallen is deze verandering tijdelijk. Soms is er korte tijd logopedische hulp nodig.

 

Direct na de ingreep

Na de operatie gaat uw kind naar de uitslaapkamer. Als uw kind goed wakker is en iets heeft gedronken, mag één van de ouders erbij komen. Wanneer alle kinderen behandeld zijn, mogen beide ouders bij het kind komen.

Aan het eind van de ochtend mogen alle kinderen naar huis. Het kan iets later worden als het nog niet veilig is dat uw kind naar huis gaat.
 

Weer thuis

Het is normaal dat uw kind nog wat oud bloed in de neus en mond heeft.

Kinderen die de neusamandel hebben laten verwijderen, hebben meestal weinig pijn. Ze mogen dezelfde dag weer normaal eten en drinken. Als er geen problemen zijn, mag uw kind de volgende dag weer naar buiten.

 

Kinderen die de keelamandelen hebben laten verwijderen, moeten veel drinken. Dit helpt bij de wondgenezing. Soms is het nodig om hen extra aan te sporen om te drinken. De eerste paar dagen na de operatie kunnen ze zich nog wat ziek voelen. Eten en praten kunnen pijnlijk zijn. Deze pijn kan naar de oren uitstralen en wordt soms verward met oorpijn. Paracetamol helpt meestal goed tegen de pijn. Geef de paracetamol bij voorkeur als zetpil. U kunt deze van tevoren kopen bij de drogist of apotheek.

 

Advies voor pijnstilling:

• Neusamandelen: Geef zo nodig nog twee keer pijnstilling.
• Keelamandelen: Geef om de zes uur pijnstilling. U kunt de volgende hoeveelheden aanhouden:
  • ½ - 1 jaar (5-10 kg): zetpil 120 mg, vier keer per dag.
  • 1 - 6 jaar (10-20 kg): zetpil 240 mg, vier keer per dag.
  • Vanaf 6 jaar (>20 kg): zetpil 500 mg, vier keer per dag.

 

Als uw kind praat, klinkt het in het begin alsof hij of zij een volle mond heeft. Al deze klachten verdwijnen langzaam.

 

Grijs beslag

Na de operatie ontstaat er op de plaats van de verwijderde amandelen een grijswit beslag. Dit is normaal en betekent niet dat er een ontsteking is. Het kan soms een vieze smaak in de mond geven, en uw kind kan enkele dagen een beetje viezig ruiken. Dit beslag verdwijnt meestal na ongeveer een week. Soms kan dit gepaard gaan met een lichte bloeding.

Als uw kind wat slijm met donker of zwart bloed ophoest, is dat niet erg. Maar als uw kind veel donker of zwart braaksel of vers bloed opbraakt, bel dan direct de KNO-arts op (0341) 46 39 11.

 

Koorts en hoesten
De eerste dagen kan uw kind lichte koorts hebben tot 38,5 °C. Dit komt doordat de amandelen ontstoken zijn en de wond soms geïnfecteerd kan raken. Als uw kind langer dan twee dagen koorts heeft of hoest, is het verstandig om de huisarts of KNO-arts te bellen.
 

Oorpijn
De eerste vijf dagen kan uw kind oorpijn hebben. Dit komt door pijn die vanuit de keel komt.
 

Mogelijke complicaties
Kinderen kunnen tijdens de ingreep wat bloed inslikken. Hierdoor kunnen ze overgeven. Dit oude bloed is donkerbruin van kleur. Het is normaal als dit één of twee keer gebeurt.

Als dit vaker gebeurt of als uw kind helder rood bloed spuugt, kan er een nabloeding zijn. Neem dan contact op met de polikliniek KNO (0341) 46 35 66 of met de Spoedeisende Hulp (0341) 46 37 33.

Lichaamsverzorging
Neem de eerste dagen geen warme douche of bad. Een korte lauwe douche of bad is wel toegestaan.

Slapen
Houd vandaag en vannacht uw kind in de gaten. Kijk of het rustig slaapt en geen bloed in de mond heeft of heeft gebraakt. U moet uw kind, als de keelamandelen zijn verwijderd, om de zes uur wakker maken. Geef dan pijnstilling en laat het drinken. Als kinderen ‘s nachts wat drinken, worden ze ‘s morgens met een minder zere keel wakker.

 

Eten en drinken
Dag van de operatie:

Neusamandelen:
Als er geen bloed meer is, mag uw kind normaal eten en drinken. Zorg ervoor dat het voedsel nog zacht is.

 

Keelamandelen:
Het is belangrijk dat uw kind veel koude dranken drinkt. Dit helpt tegen de pijn en maakt de wondjes schoon. Laat het drinken goed koud zijn, zoals met ijsklontjes. Waterijsjes zijn ook heel goed. U kunt eind van de middag eventueel wat appelmoes geven.

 

Vermijd zure dranken (zoals vruchtensappen), koolzuurhoudende dranken en melkproducten. Deze zorgen voor slijmvorming. Geef de eerste dagen geen bananen, want die plakken aan de wond.

 

De dag na de operatie mag uw kind zacht eten en drinken, zolang het koel is. Niet toegestaan zijn koolzuurhoudende dranken, citrusvruchten (zoals sinaasappels en citroenen) en hard voedsel (zoals chips en broodkorsten).

 

Op de derde dag mag uw kind weer brood eten, maar zonder korstjes. U kunt het menu langzaam uitbreiden naar normaal voedsel. Als uw kind eerder normaal wil eten, kan dat ook.

 

Buitenspelen

Neusamandelen:
Uw kind mag de volgende dag naar buiten als het geen koorts heeft. Laat het echter niet in de brandende zon spelen.

 

Keelamandelen:
Het is beter om uw kind drie tot vier dagen binnen te houden vanwege een mogelijke nabloeding. Ook hier geldt: niet in de brandende zon. Na één week kan uw kind weer naar school.

 

Zwemmen
Uw kind mag twee weken na de operatie pas weer zwemmen en sporten.

 

Controle

De KNO-arts controleert uw kind zeven weken na de operatie, tenzij u iets anders afspreekt. U krijgt deze afspraak tegelijk met de afspraak voor de operatie.
 

Vragen

Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? U kunt op werkdagen bellen met de polikliniek Keel-, Neus- en Oorheelkunde (KNO) via telefoonnummer (0341) 46 35 66.

 

De eerste 24 uur na ontslag kunt u contact opnemen met de poli KNO. Als u hen niet kunt bereiken, bel dan het algemene nummer van het ziekenhuis: (0341) 46 39 11. Vraag dan om doorverbonden te worden met de kinderafdeling.

 

Tot slot

Lees ook de folder Rechten van kinderen, informatie en toestemming

Voor verder informatie kunt u ook terecht op de Kinderwebsite van ziekenhuis St Jansdal - StJansdalkids.nl.